14. Een vrouwvriendelijke stad
PVDA streeft naar een samenleving waarin de gelijkheid tussen vrouwen en mannen werkelijkheid is. In die samenleving hebben vrouwen een gelijke toegang tot de arbeidsmarkt en is de loonkloof weggewerkt. Vrouwen zijn er veilig, vrij van seksisme en geweld. Ze hebben tijd en ruimte om zich ten volle te ontplooien zonder druk van traditionele rollenpatronen. De bestaande ongelijkheid wegwerken, vertrekt vanuit maatschappelijke keuzes op alle niveaus van de samenleving. De Stad heeft hiervoor heel wat sleutels in handen. PVDA wil een vrouwvriendelijk Gent. Een stad die ongelijkheid en discriminatie effectief aanpakt. Een stad waar iedereen thuis is. Een stad die luistert en de feministische beweging betrekt bij het beleid.
Visie
De Stad heeft een rol in het wegwerken van genderongelijkheid en seksisme. Om die rol op te nemen moet ze investeren in het maatschappelijk weefsel. Ze moet seksisme en geweld tegen vrouwen aanpakken, zowel preventief als bij de opvang van de slachtoffers ervan. De Stad moet de discriminaties wegwerken die de ongelijkheid zelfs nog vergroten.
Een sterk sociaal weefsel is de voorwaarde om vrouwen volop te laten deelnemen aan het openbare leven en de arbeidsmarkt. Sterke openbare diensten nemen veel zorgtaken op die anders bij het gezin, en vooral bij de vrouwen, blijven liggen.
Een voorbeeld daarvan is de kinderopvang. In veel wijken is er niet genoeg kinderopvang. In heel Gent zijn er maar vier kinderopvangplaatsen open op zaterdag en slechts één op zondag. ‘s Avonds is het even moeilijk: maar drie opvangplaatsen zijn open na 19u. Om dat op te lossen moet er geïnvesteerd worden in bijkomend personeel. Dat is nodig voor kwaliteitsvolle opvang, om de werkdruk te verlagen en om bijkomende plaatsen te kunnen voorzien. Het tekort aan opvangplaatsen zet druk op de arbeidsparticipatie van vrouwen. Dat geldt nog meer voor vrouwen met onregelmatige en flexibele uurroosters, of die zoals in de distributie- en retailsector in het weekend moeten werken.
Extra combinatiestress blijft dan niet uit. Vrouwen hebben baat bij een kwalitatieve goedkope openbare dienstverlening, die zorgtaken wegneemt van het gezin. Dan groeit hun arbeidsparticipatie en verkleint de genderloonkloof.
De strijd tegen seksisme en geweld tegen vrouwen is actueler dan ooit. In de media kon je de laatste jaren niet naast de berichtgeving kijken over jonge vrouwen, waaronder studenten, die het slachtoffer werden van seksueel geweld in Gent. Deze berichtgeving en de vele protestacties rond dit thema leggen bloot hoe diep het probleem in onze samenleving geworteld is. Het doet zich voor bij mensen van alle achtergronden en van alle sociale statussen. Wie seksisme en geweld tegen vrouwen wil aanpakken, moet inzetten op preventie in de gehele samenleving en werken aan een algemene mentaliteitswijziging. En dat vanaf de kindertijd. Daarom is uitgebreide seksuele en relationele vorming op school zo belangrijk.
De opvang voor tijdelijk verblijf van vrouwen in moeilijkheden zit vol. De Stad moet ervoor zorgen dat hulpverlening en opvang toegankelijk en kwaliteitsvol zijn, met voldoende capaciteit.
De strijd voor gelijke rechten, tegen seksisme en discriminatie is nodig. Eén op de drie vrouwen in ons land krijgt te maken met partnergeweld. Bijna de helft van de vrouwen werkt deeltijds. Vrouwen verdienen nog altijd 21,6% minder op jaarbasis dan mannen. Zes op de tien langdurig zieken is een vrouw. Vrouwen doen nog altijd gemiddeld 9,5 uur per week meer huishoudelijke en zorgtaken dan mannen. Al deze cijfers geven aan dat er wel degelijk ongelijkheid is en dat die diep ingebakken zit in onze samenleving. Ze is structureel. Ze overstijgt individuele keuzes en problemen.
De Stad Gent kan een belangrijke rol spelen om die structurele ongelijkheid mee aan te pakken. We steunen daarbij op de sterke feministische beweging in Gent en het middenveld. Zij staan dag in dag uit in de praktijk, weten wat er leeft en hebben veel expertise opgebouwd.
Wat wij willen
1. Een doortastende aanpak van seksueel en intrafamiliaal geweld
- We investeren in geweldpreventie en maken hulplijnen zoals 1712 beter bekend bij het brede publiek.
- We maken van Gent ‘een stad zonder seksisme’, naar het voorbeeld van verschillende Spaanse steden.
- We verhogen de veiligheid van vrouwen in de publieke ruimte door aangepaste verlichting van straten en parken, zeker ‘s avonds en ‘s nachts.
- We willen dat de Stad scholen en organisaties ondersteunt bij het geven van seksuele en relationele vorming.
- De Stad moet een vrouwvriendelijke cultuur uitdragen. Ze geeft geen steun aan projecten die de integriteit van vrouwen schenden. Ze bant seksistische reclame uit het straatbeeld en geeft het goede voorbeeld in haar eigen campagnes.
Meer achtergrondinformatie
Met een brede en adequate preventie pakken we het probleem bij de wortel aan. Want we hebben een mentaliteitswijziging nodig. Omdat het probleem maatschappijbreed is, moeten we het ook maatschappijbreed aanpakken. Preventie begint vanaf de kindertijd, door seksuele en relationele vorming met aandacht voor genderongelijkheid en gendermechanismen die hier een grote rol in spelen.
We plaatsen dit hoog op de agenda in het onderwijs. De vorming, ingebed in zowel theoretische als praktische vakken, moet in eerste instantie gericht zijn op zorgzaamheid, seksuele toestemming (consent) en het aanleren van conflicten geweldloos op te lossen. Deze vorming staat ingeschreven in de vakoverschrijdende eindtermen, maar door gebrek aan tijd en middelen is het voor scholen soms moeilijk daar echt op in te zetten. Het stadsbestuur moet ervoor instaan dat de scholen van het stadsonderwijs over voldoende middelen beschikken om langlopende en schoolbrede projecten van seksuele en relationele vorming op te zetten.
Preventie, dat is ook: zelf een vrouwvriendelijke cultuur uitdragen. Projecten die de integriteit van vrouwen schenden, kan de Stad dan ook niet steunen. Ze zou seksistische reclame uit haar straatbeeld moeten weren. Stockholm, Parijs, Londen en Genève gingen het engagement aan om seksistische reclame uit het straatbeeld te weren. Gent kan hun voorbeeld volgen. De Stad kan zich hiervoor laten bijstaan door de Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame, de JEP.
De openbare ruimte is er ook voor de vrouwen. Om zich veilig te kunnen voelen is goede verlichting nodig in bus- en tramhaltes, ondergrondse garages, parken, enzovoort. Dat is een opdracht voor de Stad.
Spanje heeft een sterke feministische beweging die veel impact heeft op het beleid en de strijd tegen seksisme en voor vrouwenrechten. We inspireren ons op de ‘steden zonder seksisme’ in Spanje die gelijkheid promoten en strijden tegen seksisme, zowel op straat als in de brede maatschappij. We promoten hulplijnen zoals 1712 breder in Gent.
2. We investeren in hulpverlening voor vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld of seksisme
- We ondersteunen de werking van “Veilig Huis”, een multidisciplinair Family Justice Center voor partnergeweld in Gent, waarbij alle actoren die gezinnen begeleiden bij de aanpak van dat geweld onder één dak samengebracht worden.
- We zorgen voor goed opgeleid politie-onthaal voor slachtoffers van geweld en genoeg vrouwelijke agenten om de klachten in te dienen. We zetten de bestrijding van intrafamiliaal geweld hoog op de agenda. Femicides vermijd je enkel door geweldpreventie.
- We vragen meer middelen en personeel voor het Zorgcentrum na Seksueel Geweld in het UZ Gent.
- We leiden meer betaalbare traumapsychologen op voor ondersteuning van slachtoffers van seksueel geweld.
- We maken meer middelen vrij voor vrouwenopvang (vluchthuizen) bij het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) Gent.
- We hanteren als Stad een strikte gedragscode en stellen in alle stadsdiensten een vertrouwenspersoon aan.
- We ontwikkelen een actief zero tolerance-beleid voor racisme, discriminatie en grensoverschrijdend gedrag, met onder andere infocoaches en meldpunten op evenementen.
Meer achtergrondinformatie
Slachtoffers van geweld en seksisme hebben recht op een betaalbare en goede hulpverlening. Dat laten we niet over aan een gecommercialiseerde hulpverlening.
De meeste vrouwen die slachtoffer zijn van geweld geven dat niet aan bij de politie. Ze aarzelen dikwijls uit vrees dat ze er met hun verhaal niet terechtkunnen. In Brussel richten de politie na #balancetonbar, het protest na de vele schandalen van aanrandingen in het nachtleven, de cel Emergency Victim Assistance (EVA) op. Deze dienst kan de samenwerking met het Zorgcentrum Seksueel Geweld verbeteren en een beter dienstenaanbod ontwikkelen voor de opvang van slachtoffers of slachtofferonthaal versterken. Het geeft opleidingen aan agenten en zorgt voor betere verhoren en betere begeleiding.
De Zorgcentra na Seksueel Geweld zijn de andere belangrijke tool in de hulpverlening na seksueel geweld. In het pilootjaar werden 600 aanmeldingen verwacht in drie centra, maar uiteindelijk kregen ze 930 vrouwen over de vloer. Dat toont hoe belangrijk het is om het aanbod uit te breiden. Ook bredere promotie is belangrijk. Omdat de centra nog niet bekend genoeg zijn, komen vrouwen er vooral terecht nadat ze zijn doorverwezen en niet rechtstreeks. Omdat het aantal aanmeldingen hoger ligt dan het aantal plaatsen, worden er geen brede promocampagnes gevoerd. Nochtans ervaren slachtoffers de aanpak in zo een centrum als belangrijk. De gratis hulp werkt ook zeer laagdrempelig, zeker in financieel moeilijke periodes.
Indien er nadien nog langdurige psychologische hulp nodig is, dan worden slachtoffers doorverwezen naar andere, gespecialiseerde organisaties, zoals de dienst Slachtofferhulp binnen de CAW’s of gespecialiseerde traumapsychologen. Maar ook daar is vaak geen plaats. Nochtans is de kans groter dat vrouwen die al een eerste keer slachtoffer werden van seksueel geweld, opnieuw slachtoffer worden als ze geen hulp krijgen.
We ondersteunen de werking van “Veilig Huis”, een multidisciplinair Family Justice Center voor partnergeweld in Gent, waarbij alle actoren die gezinnen begeleiden bij de aanpak van dat geweld onder één dak samengebracht worden.
Vluchthuizen zijn een levensbehoefte voor vrouwen die aan een gewelddadige situatie willen ontsnappen. Het kan niet dat er dan plaatsgebrek is. De Stad moet meer middelen vrijmaken voor vrouwenopvang door het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) en meer opvangplaatsen voorzien. Alle vrouwen hebben recht op die hulp, met of zonder papieren, zoals overeengekomen in de Conventie van Istanbul inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld.
3. We investeren in een sterke publieke dienstverlening, die gezinnen ondersteunt bij zorgtaken
- We breiden de publieke, toegankelijke, betaalbare en kwaliteitsvolle kinderopvang verder uit.
- We verlagen de kindratio naar één begeleider per vijf kinderen (grotere kinderen) en één begeleider per drie kinderen (baby's) in de stadscrèches.`
- We breiden de opvang voor zieke kinderen uit.
- We geven meer middelen aan scholen om gratis vakantieopvang en buitenschoolse opvang na de schooluren te organiseren. We zorgen ervoor dat deze voldoende capaciteit heeft zodat elk kind een plaats heeft en er geen wachtlijsten opgesteld moeten worden.
- We mikken op meer openbare en betaalbare rusthuizen voor onze ouderen.
- We investeren in meer plaatsen bij publieke zorgvoorzieningen voor mensen met een beperking of mensen die er nood aan hebben.
- We streven naar gratis volwaardige warme maaltijden op school voor alle leerlingen.
Meer achtergrondinformatie
Vrouwen nemen nog altijd het merendeel van de zorgtaken op zich. Goede en sterke publieke dienstverlening ontlast de gezinnen en de vrouwen. Maar de Stad moet investeren in de publieke zorg en opvangdiensten, zoals crèches en de naschoolse opvang, waardoor die voor veel ouders toegankelijker worden. We maken het inschrijvingsproces makkelijker en laagdrempeliger. Nu moet je vaak via verschillende accounts inschrijven, zonder garantie op een plaats.
Er is een rechtstreekse link tussen goede en betaalbare kinderopvang en de arbeidsparticipatie van vrouwen. Vandaag wordt het vinden van een oplossing voor opvang vaak beschouwd als een individueel probleem van het gezin. Niet als een collectief probleem dat een collectieve oplossing vraagt.
De werkomstandigheden van de begeleiders zijn de laatste jaren verslechterd. De personeelstekorten en de te hoge werkdruk zijn een zware last voor hen. Sinds kort worden er ook kinderbegeleiders als ‘vlinder’ ingezet op verschillende werkplekken. Dit vergroot de werkdruk en stress enkel verder, maar doet ook de connectie met ouder en kind achteruitgaan. Nochtans is die connectie, die ook belangrijk is voor de veiligheid, cruciaal voor de werknemer om voldoening en arbeidsvreugde uit de job te halen. De verdere uitbreiding van een goede en betaalbare stedelijke kinderopvang is daarom voor ons een prioriteit.
We willen ook opnieuw investeren in de voor- en naschoolse opvang. Scholen beperken hun voor- en naopvang door financiële tekorten. Of ze verhogen de kosten. Net zozeer moet de Stad de vakantieopvang en de buitenschoolse opvang in handen nemen. Op dit moment zijn er tijdens de schoolvakanties te weinig opvangmogelijkheden.
Om de zorgtaken in het gezin, die in veel gevallen door vrouwen worden opgenomen, te verlichten, is het ook cruciaal om te investeren in betaalbare rusthuizen of instellingen voor mensen met een beperking of mensen die er nood aan hebben.
4. Gelijkheid op de arbeidsmarkt
- We zetten in op het welzijn van het stadspersoneel en zorgen voor een betere combinatie van werk en privé. We experimenteren met de 30-urenweek en volgen daarbij het voorbeeld van experimenten in het buitenland.
- We zetten in op werkbaar werk met een actieplan tegen werkdruk, stress en hoge flexibiliteit.
- We draaien de uitbesteding van de poetsdiensten en andere stadsdiensten terug. We herinvesteren in mensen, in goede jobs met volwaardige werk- en loonvoorwaarden.
- We zetten verder in op proactieve praktijktesten op stadsniveau, ook tegen seksisme.
Meer achtergrondinformatie
De Stad is een belangrijke werkgever en stelt veel vrouwen te werk. Ideaal om zelf de strijd aan te gaan tegen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en voor een volwaardige tewerkstelling van vrouwen. In 2023 heeft de Stad Gent voor het eerst de kaap van 20% overschreden wat langdurig zieken betreft. Dat zijn personeelsleden die langer dan een maand afwezig zijn. In 2017 zat dat cijfer nog op 12,58%. Sinds de recente besparingen op de stadsdiensten horen wij meer en meer getuigenissen van personeelsleden die de druk op het werk niet meer aan kunnen. Hetzelfde geldt voor de besparingen op het poetspersoneel dat in onderaanneming werkt voor de Stad Gent in scholen en musea - waar veel vrouwen werken.
We moeten die tendens terugdraaien. Daarom kiezen we ervoor om alle besparingen op de diensten van de Stad stop te zetten en in plaats daarvan te investeren in kwaliteitsvolle banen. We stoppen met het uitbesteden van diensten en nemen die terug in eigen beheer.
We zetten ook in op projecten met een 30-urige werkweek met behoud van loon in stadsdiensten. Dit is zowel belangrijk om de te hoge werkdruk en het aantal langdurig zieken aan te pakken, als om zorgtaken binnen gezinnen beter te verdelen. Hierbij leren we van buitenlandse experimenten.
Daarnaast kunnen we door middel van praktijktesten op stadsniveau seksisme en discriminatie op de arbeidsmarkt tegengaan.
5. Vrouwen voelen zich goed in de openbare ruimte.
- Vrouwen moeten zich veilig voelen in de stad. We voorzien voldoende straatverlichting.
- We houden rekening met de noden van vrouwen bij stadsontwikkeling, bij nieuwe projecten en bij de (her)aanleg van de openbare ruimte.
- We voorzien voldoende gratis en propere toiletten die altijd open en voor iedereen toegankelijk zijn, ook voor personen in een rolstoel.
- We maken voetpaden buggy- en rolstoelvriendelijk.
- We voorzien voldoende voedings- en verzorgingsruimtes voor baby’s en peuters.
- We zorgen voor meer zichtbaarheid van vrouwen in de publieke ruimte: straatnamen, pleinen, standbeelden. We beginnen met een standbeeld voor Emilie Claeys.
- We zorgen voor gratis menstruatieproducten in de publieke toiletten en stadsgebouwen.
- Iedereen heeft het recht zich te kleden naar eigen keuze. We schaffen de strenge kledingvoorschriften en het verbod op levensbeschouwelijke tekens af in Gentse middelbare scholen.
Meer achtergrondinformatie
De stad is van iedereen. Dat wil zeggen dat de vrouwen zich ook herkennen in de publieke ruimte. Wij ondersteunen de oproep van de feministische beweging om een standbeeld van Emilie Claeys in te richten in Gent. Het zou de eerste (!) vrouw zijn die een standbeeld in Gent krijgt. De geschiedenis van de politiek, cultuur en sociale strijd is niet enkel een verhaal van mannen. Dit standbeeld zou een mooi symbool kunnen zijn, en het begin van een proces waarbij we meer vrouwen in de kijker zetten als rolmodellen voor alle vrouwen van Gent.
De stad is van iedereen. Dat wil ook zeggen dat iedereen zich veilig moet voelen in de publieke ruimte. We draaien de besparing op de veiligheid terug door de straatverlichting ‘s nachts opnieuw te laten branden. Daarnaast zorgen we voor meer verlichting in donkere parken en straatjes, zodat vrouwen niet twijfelen om ook ‘s nachts te gaan en staan waar ze willen.
Een goed openbaar vervoer is ook voor vrouwen essentieel. In veel gezinnen hebben vrouwen niet of niet altijd een auto ter beschikking om de kinderen naar school te brengen, boodschappen te doen of te gaan werken. Een stipt, comfortabel en fijnmazig openbaar vervoer, zowel tijdens als buiten de spits, is dus essentieel.
Wie weleens met een baby of peuter de stad in trekt, weet dat hier heel wat drempels voor zijn. Soms zijn deze drempels letterlijk, door te smalle of moeilijk toegankelijke voetpaden, waardoor je gedwongen bent met je kinderwagen of buggy op straat te lopen. En waar warm je een flesje of een papje op? Waar kan je rustig borstvoeding geven? Borstvoeding zou overal in de openbare ruimte mogelijk moeten zijn. Gent telt al heel wat bars en cafés waar jonge ouders welkom zijn om hun baby te voeden en te verschonen. Deze moeten aangevuld worden door baby spots: aparte ruimtes in publieke gebouwen waar ouders in alle rust hun kindje kunnen verschonen en voeden.
Wie dringend een plasje moet maken, weet vaak niet waar naartoe. De site van Stad Gent toont heel wat openbare toiletten. Vaak zijn deze echter slecht aangeduid in het straatbeeld of sluiten ze al om 16 uur. In veel gevallen kan je dan alleen terecht in horecazaken of winkels. Plassen doe je dan tegen betaling. Er zijn meer gratis en propere openbare toiletten nodig die doorlopend open zijn en bovendien goed aangeduid zijn in het straatbeeld.
Ook pleinen in de stad zijn belangrijke plaatsen voor meisjes en vrouwen om elkaar op te zoeken, van gedachten te wisselen of samen te spelen. Daarom moet bij de (her)aanlegging van pleinen, sport- en grasvelden steeds rekening gehouden worden met verschillende functies van de openbare ruimte. Plaats niet enkel een voetbalveld, maar ook een badmintonveld, maak hoekjes met gezellige zitplaatsen en voorzie ruimtes die creatief gebruikt kunnen worden door de buurtbewoners.
Een vrouwvriendelijke stad is goed voor iedereen! Bredere voetpaden zijn ook voor ouderen en mensen in een rolstoel een must. Ook vaders kunnen door baby spots met een gerust hart de stad in trekken. Goed ingerichte openbare pleinen zijn leuk voor iedereen. Ze geven ook jongens de kans meer te ontdekken. In Wenen weten ze dit al langer en voerden ze een gendertoets in voor alle aspecten van stadsplanning. Tot slot willen we meer vrouwen in het straatbeeld: pleinen en standbeelden die verwijzen naar belangrijke vrouwen uit de Gentse geschiedenis, mogen niet ontbreken.
6. Recht op abortus
- We geven meer financiële ondersteuning aan de Gentse abortuscentra.
- We investeren ook meer in preventie over anticonceptiemiddelen bij jonge vrouwen via het stedelijk onderwijs of preventiecampagnes.
Meer achtergrondinformatie
De keuze om al dan niet moeder te worden, behoort tot het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. Elke vrouw hoort zelf te bepalen wat er met haar lichaam gebeurt. Dat recht staat wereldwijd onder druk. Ook in België is het niet helemaal verworven. Abortus staat nog altijd in het strafrecht. Nochtans is abortus geen misdrijf, maar een medische handeling. De Stad kan bijdragen aan dat zelfbeschikkingsrecht door de abortuscentra te ondersteunen.
De recente peilingen bij jongeren tonen aan dat de pil veel minder genomen wordt door jonge vrouwen, maar dat er ook niet altijd genoeg informatie bestaat over een alternatief. Investeren in preventie over anticonceptie bij jonge vrouwen, via het stedelijke onderwijs en ondersteuning van preventiecampagnes, is in dit kader zeer belangrijk.
7. Geen discriminatie ten opzichte van vrouwen
- We geven financiële ondersteuning aan lokale vzw’s die aan basiswerk doen met vrouwen.
Meer achtergrondinformatie