21. Toegankelijke stad
Ongeveer 15 procent van de wereldbevolking gaat met een beperking door het leven. Auditieve, visuele, motorische of verstandelijke beperkingen zijn een realiteit voor meer dan een miljard mensen. In Gent gaat het over zowat 40.000 inwoners. We maken van Gent een toegankelijke stad, waar alle inwoners en bezoekers gelijkwaardig en onafhankelijk toegang hebben tot de gebouwen, de openbare ruimte, de dienstverlening en de communicatie. Iedereen kan er goed, gemakkelijk en betaalbaar wonen, leren, werken, dagelijkse activiteiten uitvoeren, zich verplaatsen en ontspannen.
Visie
De PVDA kiest voor een inclusieve stad: een stad waar iedereen de kans krijgt op een goed, menswaardig leven. Willen we dat ook bieden aan Gentenaars met een beperking, dan zijn daar inspanningen voor nodig.
Een beperking wordt pas een handicap wanneer het de deelname aan de samenleving belemmert. Om drempels weg te nemen, zijn specifieke aanpassingen nodig, zodat personen met een beperking zonder zorgen kunnen deelnemen aan activiteiten, de arbeidsmarkt, scholen en kunnen genieten van diverse diensten. Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap van de Verenigde Naties en de Belgische Grondwet erkennen de noodzaak om de mensenrechten van alle personen met een beperking te bevorderen en te beschermen. Het Gents stadsbeleid moet hierop aansluiten.
Toegankelijkheid van de volledige omgeving, van vervoer, van informatie en communicatie en van voorzieningen of aangeboden diensten is een recht voor alle personen met een beperking, welke dan ook. Toegankelijkheid houdt veel meer in dan de fysieke toegankelijkheid van de openbare ruimte en van de gebouwen die voor het publiek toegankelijk zijn, zoals winkels, bioscopen, medische praktijken enzovoort.
Onder een integraal toegankelijke publieke ruimte verstaan we een publieke ruimte die iedereen moet kunnen bereiken, betreden, gebruiken en begrijpen op een gelijkwaardige en zelfstandige manier. Dat lijkt een vanzelfsprekendheid, maar in de praktijk zien we dat mensen met een beperking nog op veel hindernissen stoten.
Aanpassingen aan de publieke omgeving komen niet alleen personen met een beperking ten goede. Ook mensen die zich om allerlei redenen minder goed kunnen verplaatsen door bijvoorbeeld een kwetsuur, omdat ze boodschappen dragen of een kinderwagen duwen, worden beperkt in hun bewegingsvrijheid. Degelijke voetpaden en veilige oversteekplaatsen zijn voor iedereen een goede zaak! En voor veel oudere mensen is het een groot voordeel om in gemakkelijk begrijpbare taal te communiceren. Een integraal toegankelijke publieke ruimte vormt de sleutel tot een volwaardige maatschappelijke integratie en participatie van iedereen en getuigt van respect voor mensen.
Het beleid rond mensen met een beperking is voor een groot deel Vlaamse en federale materie, maar ook de stad kan een grote impact hebben op toegankelijkheid van gebouwen, mobiliteit en communicatie. De stad kan ook zelf een modelwerkgever zijn, initiatieven nemen op vlak van mobiliteit, onderwijs, huisvesting en zorg.
Gent heeft al belangrijke stappen gezet naar meer inclusie en toegankelijkheid met het opstellen van het Charter Toegankelijkheid en de bijbehorende actieplannen. Nu is het tijd om hierop verder te bouwen en de focus nog meer te leggen op inclusie voor wonen en werken, twee thema's die cruciaal zijn voor de verdere ontwikkeling van een écht toegankelijke stad. Inclusie betekent niet alleen dat iedereen aanwezig kan zijn, maar ook dat iedereen volwaardig kan deelnemen, ongeacht zichtbare of onzichtbare beperkingen. Dit vereist dat er voldoende middelen en ondersteuning beschikbaar zijn, bijvoorbeeld door meer toegankelijke woonvormen te creëren en werkgelegenheid te bevorderen voor mensen met een handicap.
Het Gents beleid moet volop steunen op de adviezen van de Stedelijke Adviesraad voor Personen met een Handicap.
Mensen voelen zich gehandicapt als de omgeving niet is aangepast aan hun mogelijkheden. Daarom is er ondersteuning nodig om de omgeving toegankelijk, bruikbaar, begrijpelijk en dus comfortabel te maken voor iedereen. Dat gebeurt het beste door samenwerking tussen deskundigen, gebruikers en beleidsmakers.
Wat wij willen
1. Toegankelijke stadsgebouwen
- Alle hindernissen die het mensen met beperkingen moeilijk maken, verwijderen we, niet alleen in de administratieve gebouwen maar ook in de scholen, kinderdagverblijven, speeltuinen, jeugdlokalen, sporthallen, zwembaden, culturele centra, stadsparken enzovoort.
- In de stadsgebouwen passen we de loketten aan en maken we de ingangen en doorgangen toegankelijk voor mensen met een rolstoel. We voorzien ze van duidelijke wegwijzers.
- We passen de principes van 'Universal Design' toe in alle projecten van de stad en alle opdrachten van sogent. Daarbij wordt reeds bij het ontwerp van scholen, administratieve gebouwen, sportzalen, cultuurhuizen, bibliotheken ervoor gezorgd dat deze gebouwen voor iedereen toegankelijk zijn. Eerder dan er achteraf een oprijplaat tegenaan te plakken.…
Meer achtergrondinformatie
De fysieke toegang tot de stadsgebouwen is nog altijd geen evidentie. Er bestaan nog veel drempels. We willen dat administratieve gebouwen, scholen, sport- en culturele voorzieningen toegankelijk zijn voor iedereen, inclusief mensen met een beperking. Daarom verwijderen we alle hindernissen die het moeilijk maken voor mensen met beperkingen, niet alleen in administratieve gebouwen, maar ook in scholen, kinderdagverblijven, speeltuinen, jeugdlokalen, sporthallen, zwembaden, culturele centra, stadsparken en meer. In onze stadsgebouwen zorgen we ervoor dat de loketten aangepast zijn en dat de ingangen en doorgangen toegankelijk zijn voor mensen met een rolstoel. Heldere wegwijzers maken het iedereen gemakkelijk om zijn weg te vinden.
We gaan nog verder: we passen de principes van 'Universal Design' toe in al onze stadsprojecten en bij alle opdrachten van sogent. Dit betekent dat we al bij het ontwerp van scholen, administratieve gebouwen, sportzalen, cultuurhuizen en bibliotheken ervoor zorgen dat deze gebouwen voor iedereen toegankelijk zijn. We willen geen half werk leveren. Eerder dan achteraf een oprijplaat toe te voegen, ontwerpen we gebouwen die van meet af aan uitnodigend en toegankelijk zijn voor iedereen. Zo maken we onze stad stap voor stap een plek waar iedereen zich welkom voelt, zonder drempels, zonder barrières.
2. Toegankelijke openbare ruimte
- Ook in iedere publiek toegankelijke ruimte vermijden en verwijderen we hindernissen die verplaatsingen bemoeilijken of verhinderen. We moedigen eigenaars van winkels en horecazaken aan hun zaken maximaal toegankelijk te maken, ook de toiletten.
- We zorgen voor een sluitende controle op de toepassing van de wettelijke bepalingen op vlak van terrassen, bouwwerven, geveltuintjes…
- De stedenbouwkundige verordening voor toegankelijkheid in het vergunningenbeleid passen we strikt toe en we handhaven de regels opgenomen in deze stedenbouwkundige verordening.
- We letten op voldoende kleurcontrast bij de inrichting van gebouwen en bij de aanleg van straten en pleinen, zodat slechtzienden er hun weg vinden.
- Alle openbare ruimtes moeten een attest van toegankelijkheid krijgen, afgeleverd door de stadsdiensten.
Meer achtergrondinformatie
Ook de openbare weg blijft voor velen een (soms letterlijke) valkuil: slecht onderhouden stoepen, moeilijke oversteekplaatsen, onoverkomelijke hinder aan bouwwerven. Winkels en horeca letten onvoldoende op de doorgang op hun stoepen en op de toegankelijkheid in hun zaak, in het bijzonder de toegang tot de toiletten.
Er is onvoldoende toezicht op de naleving van de regelgeving, zoals bij het plaatsen van terrassen op openbaar terrein, het gebruik van voetpaden door bouwwerven, de aanleg van geveltuintjes en zelfs bij de toegang tot de brievenbussen van BPost. De wettelijke bepalingen bestaan, maar er is een gebrek aan voldoende controle en handhaving. De stad moet proactief optreden om toegankelijkheidsproblemen te voorkomen en waar nodig strikter toezien op de naleving van de regels. Door gemeentepersoneel in te zetten om snel op te treden tegen obstakels die de mobiliteit belemmeren, kunnen hindernissen op voetpaden en pleinen snel en effectief worden aangepakt.
3. Dienstverlening
- We willen investeren in de vorming en opleiding van het stadspersoneel over hoe vlot om te gaan met mensen met een beperking.
- We willen voldoende personeel in alle stadsdiensten en stadsorganisaties om mensen met een beperking te begeleiden.
- Wij willen verenigingen financieel aanmoedigen om de barrières voor personen met een beperking weg te werken.
Meer achtergrondinformatie
Dienstverlening en bijstand aan mensen met een beperking vereist kennis en vaardigheid om hen op een correcte manier te helpen. Geduld en tijd zijn daarbij essentieel. Dat veronderstelt voldoende personeel met de nodige tijd en vaardigheden om deze diensten te verlenen.
Wij willen dat men mensen met een beperking meer actief opzoekt en informeert over de bestaande dienstverlening. Zij hebben er dikwijls geen weet van of durven er soms geen beroep op doen.
4. Communicatie
- We verwachten dat mensen met een beperking positief in beeld komen in de stadscommunicatie. Laat ze ook méér in beeld komen!
- De informatie van de stad moet toegankelijk zijn voor iedereen. We gebruiken ‘klare taal’. We bieden informatie in verschillende formats zodat ze gemakkelijk kan vergroot worden of uitgelezen door een computer. Alle websites van organisaties binnen de Groep Gent moeten beantwoorden aan de eisen van AnySurfer.
- De website moet ook voldoende informatie geven over de toegankelijkheid van gebouwen en diensten.
- Communicatie vanuit de stadsdiensten naar blinden en slechtzienden gebeurt voortaan alleen digitaal in plaats van op papier.
- De onwennigheid tegenover mensen met een beperking moet snel tot het verleden behoren. We willen meer aandacht voor hen zodat iedereen vertrouwd raakt met mensen met een beperking en de essentiële kennis heeft van hoe met hen om te gaan.
Meer achtergrondinformatie
Mensen met een beperking komen te weinig in beeld. In de stadscommunicatie zijn ze dikwijls afwezig en komen ze nooit aan het woord, ondanks dat er veel (positief) nieuws van en over deze stadsgenoten te vertellen valt. We verwachten dat mensen met een beperking positief in beeld komen in de stadscommunicatie en willen dat ze méér in beeld komen. De onwennigheid tegenover mensen met een beperking moet snel tot het verleden behoren. We willen meer aandacht voor hen zodat iedereen vertrouwd raakt met mensen met een beperking en de essentiële kennis heeft van hoe met hen om te gaan. We maken vormingen rond omgaan en communicatie met personen met een handicap voor ambtenaren die in direct contact komen met burgers.
De website van de stad is onvoldoende gebruiksvriendelijk, veel communicatie gebeurt nog in ingewikkelde taal en op papier. De informatie van de stad moet toegankelijk zijn voor iedereen. We gebruiken ‘klare taal’ en bieden informatie in verschillende formats, zodat ze gemakkelijk kan worden vergroot of door een computer kan worden uitgelezen. Alle websites van organisaties binnen de Groep Gent moeten voldoen aan de eisen van AnySurfer. We zorgen voor heldere en eenvoudige taal in elke communicatie en elke informatie en bieden informatie aan in een aangepaste vorm en opmaak. Toegankelijkheid van gebouwen blijft essentieel. De website moet voldoende informatie geven over de toegankelijkheid van gebouwen en diensten, zowel online als met aanduidingen ter plekke.
5. Onderwijs en tewerkstelling
- We pleiten voor inclusief onderwijs. Dat veronderstelt niet alleen fysieke toegankelijkheid maar ook extra ondersteuning voor leerkrachten en aandacht voor een goed leerlingenvervoer.
- We willen de quota van tewerkstelling van mensen met een beperking in de stadsdiensten optrekken. We willen een goed diversiteitsplan waar kandidaten met een beperking een eerlijke kans krijgen om hun talent in dienst te stellen van de stad, op alle niveaus.
- Wij willen dat de stad voldoende opdrachten toewijst aan maatwerkbedrijven. Dat mag niet gebeuren ten koste van reguliere tewerkstelling. De werknemers uit maatwerkbedrijven mogen ook niet in concurrentie staan met gewone werknemers of hetzelfde werk doen tegen minder loon.
Meer achtergrondinformatie
Kinderen met een beperking genieten nog altijd niet dezelfde kansen op degelijk onderwijs in hun eigen omgeving als kinderen zonder beperking. Jongeren met een beperking hebben de helft minder kans hoger onderwijs te volgen dan jongeren zonder beperking. Werkzoekenden met een beperking zijn niet alleen oververtegenwoordigd in de statistieken, een groot deel van hen is in die statistieken gewoonweg niet zichtbaar omdat ze niet officieel als werkzoekende geregistreerd zijn.
Vijf procent tewerkstelling in de stadsdiensten voor mensen met een beperking is een minimum, omdat vijftien procent van de bevolking met een beperking leeft. Met de nodige aanpassingen in uurroosters en werkposten is voor velen van hen tewerkstelling een haalbare kaart.
6. Mobiliteit
- Mensen met een beperking moeten mobiel kunnen zijn met de grootst mogelijke mate van zelfstandigheid.
- We zorgen voor een aangepaste inrichting van straten, voetpaden en oversteekplaatsen. Bij werkzaamheden zorgen we voor een goede doorgang op voetpaden en bij oversteekplaatsen.
- Er moeten voldoende voorbehouden parkeerplaatsen zijn, met controle op misbruik.
- Als wegbeheerder is de stad verantwoordelijk voor de aanleg van tram- en bushaltes. We werken drempels weg en maken haltes beter toegankelijk.
- We zorgen voor een aanbod van aangepast vervoer voor inwoners die het openbaar vervoer niet kunnen gebruiken.
Meer achtergrondinformatie
Mobiliteit blijft voor veel mensen met een beperking moeilijk. Gebouwen kunnen dan al toegankelijk zijn, de mensen moeten er ook nog geraken. De toegang en het gebruik van het openbaar vervoer blijven pijnpunten: te hoge opstap, bereikbaarheid van de haltes …
Uit officiële cijfers van De Lijn blijkt dat slechts 16% van de haltes toegankelijk is voor mensen met een motorische beperking en slechts 8,5% voor personen met een visuele beperking. De vooruitgang verloopt zo traag dat, zelfs na het schrappen van 2.000 haltes, de cijfers in zes jaar nauwelijks zijn verbeterd. (en dat is nog zonder rekening te houden met de extra afstand die reizigers nu moeten afleggen.) Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het toegankelijk inrichten van bushaltes. We werken de ontoegankelijke haltes zo snel mogelijk weg. Zo verbeteren we niet alleen de toegankelijkheid, maar verhogen we ook de veiligheid voor alle reizigers.
De PVDA was de eerste om aan de alarmbel te trekken over de gevaarlijke toestanden voor mensen met een beperking ten gevolge van de lang aanslepende werken aan de Gentse tram- en bushaltes.
Daarnaast zijn er op heel wat plaatsen onvoldoende gereserveerde parkeermogelijkheden voor mensen met een beperking en ze worden dikwijls niet gerespecteerd. Daar is onvoldoende controle op.
7. Evenementen
- We streven ernaar alle evenementen georganiseerd door de stad Gent maximaal toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. Concreet: audiodescriptie voor blinden en slechtzienden, ringleiding (via een ringleiding genieten mensen met een hoortoestel van een optreden zonder omgevingsgeluid), gebarentaal voor doven en slechthorenden, rolstoeltoegankelijkheid …
- We zorgen voor een specifieke opleiding voor de vrijwilligers en medewerkers aan deze evenementen, zodat ze de juiste kennis hebben van de nodige begeleiding.
- We zoeken naar oplossingen voor de meerkost van bepaalde personen met een beperking die altijd een begeleider nodig hebben.
Meer achtergrondinformatie
Mensen met een beperking willen evenzeer als mensen zonder beperking allerlei evenementen bijwonen: sportwedstrijden, concerten, toneel en film … Ze stoten nog altijd op veel hindernissen om er te geraken en de evenementen op een goede manier bij te wonen. Voor sommige bezoekers met een beperking zorgt de noodzakelijke begeleiding voor een meerkost. Dat is dikwijls een reden om af te zien van deelname aan het evenement.
We maken van onze stad een plek waar iedereen van vrijetijdsbesteding kan genieten. De stad maakt alle eigen evenementen volledig toegankelijk. De stappen die werden genomen om de Gentse Feesten toegankelijker te maken zetten we verder en samen met ervaringsdeskundigen spreken we rechtstreeks met organisatoren van andere initiatieven om ervoor te zorgen dat bezoekers met een fysieke beperking volop kunnen meedoen.
Om dit te ondersteunen, bieden we specifieke opleidingen aan voor vrijwilligers en medewerkers, zodat zij de juiste kennis en vaardigheden hebben om de nodige begeleiding te bieden. Daarnaast zoeken we naar oplossingen voor de extra kosten die personen met een beperking maken wanneer zij altijd een begeleider nodig hebben. Zo maken we onze stad echt toegankelijk voor iedereen.
8. Aangepaste huisvesting
- Iedereen heeft recht op een aangepaste woning. De wachtlijsten voor assistentiewoningen en focuswoningen worden versneld weggewerkt.
- Nieuwe sociale woningen worden gebouwd volgens het principe van Universal Design. Ze zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kunnen gemakkelijk aangepast worden voor mensen met beperkingen zoals blinden, slechtzienden, doven, etc.
- De Stad treedt hard op tegen discriminatie van mensen met een beperking op de private huurmarkt.
Meer achtergrondinformatie
Mensen met een beperking ervaren nog steeds aanzienlijke problemen op de woningmarkt in Gent. De keuzevrijheid over waar ze kunnen wonen, is voor velen onbestaand en het vinden van een woning die zowel aangepast als betaalbaar is, blijft een bijna onmogelijke opgave. De weinige woningen die er zijn, voldoen vaak niet aan de essentiële behoeften, waardoor de ontevredenheid hoog is. Gent heeft dringend nood aan meer, toegankelijke en betaalbare huisvesting voor mensen met een beperking.
Jonge mensen in een rolstoel belanden op het einde van hun revalidatie in een rusthuis of bij hun ouders, terwijl velen van hen zeer graag zelfstandig willen wonen. Dit kan alleen als er voldoende aangepaste woningen zijn. De stad speelt hierin een cruciale rol. Bijvoorbeeld in de nieuwe site die er komt in Gentbrugge zijn er 20 aangepaste sociale koop- en huurwoningen voorzien, maar de wachtlijst hiervoor is gigantisch. Bovendien zijn er veel te weinig focuswoningen (waar de bewoners zorg kunnen krijgen en er altijd iemand permanentie heeft) in Gent. Hetzelfde beeld zien we in de assistentiewoningen voor ouderen terug. Deze wachtlijsten werken we versneld weg.
Het gebrek aan aangepaste woningen is tekenend voor het woonbeleid van de Stad Gent: alles wordt overgelaten aan de privé. Aangepaste woningen in nieuwe luxeprojecten, daar wordt volop mee uitgepakt, maar de prijzen zijn verre van sociaal. De PVDA wil dat kwaliteitsvol wonen wordt gegarandeerd voor alle inwoners. Daarom worden nieuwe sociale woningen volgens het principe van Universal Design gebouwd, zodat ze toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers en eenvoudig aangepast kunnen worden voor mensen met verschillende beperkingen. De Stad treedt daarnaast hard op tegen discriminatie van mensen met een beperking op de private huurmarkt.