20. Slimme stad
Samen maken we van Gent een ‘sociale slimme’ stad. Een stad die technologie en digitalisering omarmt, en iedereen meeneemt. Een stad die innoveert en pioniert met digitale participatieplatformen, maar tegelijk de wijken intrekt en alle burgers betrekt. Een stad waar iedereen kan rekenen op gebruiksvriendelijke stadsdiensten van topkwaliteit, vrij kan discussiëren en beslissen over de toekomst van de stad en inzicht kan krijgen in wat de overheid allemaal uitvoert. Wij willen de mogelijkheden van de ‘slimme’ technologieën gebruiken om het dagelijks leven van de Gentenaars te verbeteren en samen in te zetten voor sociale prioriteiten en innovatieve klimaat- en mobiliteitsoplossingen.
Visie
Gent is een unieke stad vol bruisend talent. Onze universiteiten, de haven met grote industrie en het technologiepark in Zwijnaarde zorgen voor een unieke mix van innovatie, talent en economische slagkracht. Het Gentse stadsbestuur moet die unieke positie gebruiken om ook haar stadsdiensten verder te innoveren, en een stad te bouwen die technologisch vooruitstrevend is én die al haar inwoners meeneemt.
De smartphone heeft ons leven veranderd. De kans is groot dat je dit aan het lezen bent op zo’n slimme telefoon. Daarna gebruik je misschien een andere app om je weg te vinden naar het centrum van de stad of om op te zoeken wanneer de volgende bus aankomt. Op die bus stuur je wellicht een berichtje naar je afspraak dat je er wat later zal zijn omdat je een razend interessant verkiezingsprogramma aan het lezen bent.
Maar zoals alle technische vooruitgang kan men ook deze techniek op een andere manier gebruiken. De opkomst van artificiële intelligentie (AI) maakt dat extra duidelijk. Apps kunnen je ongevraagd en ongeweten volgen of bespioneren. Meer en meer wordt technologie gebruikt om je op het werk te controleren en aan te sturen.
Elke stap die je zet, wordt bewaard en geanalyseerd. Informatie – ‘data’ – over jou, je gedrag en de mensen in je omgeving zijn goud waard voor grote bedrijven. Door die data te analyseren, komen bedrijven er immers achter hoe ze je het best iets kunnen verkopen. Hoe meer data ze bezitten, hoe beter ze hun modellen artificiële intelligentie kunnen bouwen. Zo slagen zij erin mensen te doen kopen en meer winst te maken. Daarom zijn de AI-modellen nieuwe manieren om meer data te vergaren over ons allemaal.
Digitalisering houdt niet alleen gevaren in, het is ook een grote opportuniteit om onze stad ‘slimmer’ te maken. De PVDA wil digitalisering, AI en big data inzetten om onze sociale doelstellingen te helpen realiseren. Zo kunnen digitale diensten de stedelijke administratie efficiënter maken en dichter bij de Gentenaars brengen. Digitale technologie kan ingezet worden om op straat het verkeer vlotter te laten verlopen. Via apps en AI zou de stad gemakkelijker burgers kunnen bereiken en mee laten beslissen. Of haar beleid transparanter kunnen maken. Nieuwe technologieën kunnen ook helpen de ecologische transformatie mogelijk te maken waar onze planeet naar snakt.
De stad kan een belangrijke rol spelen als ‘sociale innovator’. Alle subsidies voor incubatoren en de omkadering van start-ups ten spijt, als innovatieve ontwikkelaar ben je verplicht te zoeken naar kortetermijnrendement voor risico-investeerders. Zelfs daarin slagen veel projecten amper. En wat vangen deze private spelers met onze data aan? De transparantie is hier vaak volledig zoek. De stad kan een sociale innovator zijn die in de wijken voeling heeft met de behoeften en er creatieve ontwikkelaars mee uitdaagt om hightech of lowtech oplossingen aan te reiken. Zo kunnen we ook vermijden dat de digitale openbare diensten van morgen vandaag al vermarkt worden.
Wat wij willen
1. Digitale democratie
- We geven de burger inzicht in de beslissingen van de stad door de stedelijke prioriteiten in de stadsbegroting helder en duidelijk te visualiseren, en de informatie erachter beschikbaar te stellen.
- We zorgen voor een digitale ethische mailbox waarin alle Gentenaars anoniem melding kunnen doen van fraude, ongeoorloofd machtsmisbruik of belangenvermenging.
- We zetten in op reële participatie met toegankelijke digitale referenda over concrete beleidspunten.
- We richten een breed democratieplatform op waar burgers voorstellen kunnen doen, erover kunnen discussiëren en erop stemmen. We zorgen ervoor dat dit zowel digitaal als op wijkniveau ingeplant wordt.
- We garanderen met een platform inspraak voor jongeren. Ook laten we hen op school kennismaken met digitale participatie in de wijk of op schoolniveau.
- We verzetten ons tegen een veralgemening van het gebruik van ‘slimme camera’s’ in de straten. We zorgen voor transparantie in de manier waarop camerabeelden geanalyseerd en gebruikt worden.
Meer achtergrondinformatie
We gebruiken digitale technologie om de ramen van het stadhuis open te zwieren. We maken de beslissingen van de stad toegankelijk, bijvoorbeeld door de budgetten overzichtelijk in kaart te brengen en de gegevens erachter beschikbaar te stellen voor verdere analyse. Dan kunnen burgers en verenigingen echt betrokken worden. We zorgen ook voor een digitale ethische mailbox waarin iedere burger fraude van topambtenaren kan melden, met garantie op anonimiteit. Ook machtsmisbruik of belangenvermenging door politici of stadspersoneel moet kunnen gemeld worden via deze mailbox.
Participatie moet de hoeksteen zijn. Het stadsbestuur is er onvoldoende ingeslaagd haar mooie beloftes over cocreatie en participatie waar te maken. Wij willen het debat net versterken. Daarom richten we een democratieplatform in waar iedereen voorstellen kan doen, ze bediscussiëren en erop stemmen. Ook organiseren we zelf regelmatig referenda over concrete punten. Die zijn in de wijkhuizen online en offline toegankelijk.
Jongeren in de stad hebben vandaag amper een stem. We moeten hen inspraak bieden in hun leefomgeving en in de stad. Daarvoor lanceren we een mobiel toegankelijk participatieplatform waarop ze hun visie op de stad kunnen geven en bediscussiëren. Ook starten we projecten in de stedelijke scholen om jongeren op een digitale manier inspraak te geven in hun school.
2. Slimme en toegankelijke stadsdiensten
- We maken de stadsadministratie en dienstverlening eenvoudiger en transparanter.
- We gebruiken nieuwe slimme technologieën, zoals Artificiële Intelligentie (AI), om de bevolking beter bij te staan en de dienstverlening toegankelijker te maken. We waken erover dat dit niet leidt tot besparingsoperaties of jobverlies. Vrijgekomen tijd moet gebruikt worden om de dienstverlening te versterken.
- Om de toegankelijkheid te garanderen, gaan we inclusief te werk. De gebruikservaring moet centraal staan bij de overgang naar nieuwe technologieën. Gent moet ook in de toekomst blijven inzetten op digitale inclusie.
- We maken gebruik van nieuwe technologie om de Gentenaars te informeren over wat er te doen staat in hun wijk of straat of over wat de stad voor hen kan betekenen. We blijven ook democratie op wijkniveau ontwikkelen.
- We verbinden de verschillende stedelijke databases om op te sporen wie recht heeft op ondersteuning. Die steun moet zoveel mogelijk automatisch toegekend worden. Via een online platform maken we het eenvoudig deze ondersteuning ook te krijgen.
- Zoveel mogelijk schakelen we de stadsdiensten over op open source software van de hoogste kwaliteit.
- Alle software die de stad ontwikkelt of laat ontwikkelen, wordt open source beschikbaar gesteld.
Meer achtergrondinformatie
De huidige digitalisering is op zich geen negatief gegeven. Alles hangt ervan af hoe deze wordt aangewend en wie er beter van wordt. Het huidige stadsbestuur heeft de toegenomen digitale dienstverlening aangegrepen om te besparen, ook op personeel. Zo verdween het Mobiel Dienstencentrum, dat in 2021 nog 11.000 mensen bediende, werden de openingsuren van de dienstencentra ingeperkt en is Gentinfo een pak minder bereikbaar. Het stadsbestuur onderschat welke drempels je installeert als mensen via de computer een digitale afspraak moeten maken voor elementaire dienstverlening.
Het wordt moeilijker en moeilijker om nog fysiek naar het loket te kunnen gaan. Steeds meer gebeurt online. Met als resultaat dat de afstand tussen dienst en burger sterk is gegroeid.
Wij willen daarentegen een nabije dienstverlening. Wij gebruiken de digitalisering net om de stadsdiensten te versterken, toegankelijker te maken en op elkaar af te stemmen. De tijd die vrijkomt omdat er minder administratie is, laten we door het stadspersoneel gebruiken om mensen bij te staan en drempels te verlagen.
Als we nieuwe technologieën ontwikkelen, staat de toegankelijkheid centraal. Dat kunnen we doen door het contact met de burger te gaan diversifiëren. We zorgen ervoor dat dezelfde kwalitatieve dienstverlening er is op een online toegankelijke wijze voor de tech-savvy Gentenaars, maar ook op een offline toegankelijke manier in een stadsloket bij een stadsmedewerker. Zo houden we iedereen aan boord.
Ook als we niet weten dat we de stad nodig hebben, kan die er voor ons zijn. Door verschillende databases in de stad met elkaar te verbinden, kunnen we op een eenvoudige manier opsporen welke dienstverlening nuttig is voor wie. Zo kunnen we proactief te werk gaan en de burgers zelf op de hoogte brengen van nuttige informatie en zelfs op een eenvoudige manier automatisch de ondersteuning toekennen waar ze recht op hebben.
Wij willen dat de stad zoveel mogelijk overschakelt op open source software van topkwaliteit. Dat laat toe de onafhankelijkheid te bewaren tegenover de grote internationale technologiebedrijven. Nieuwe programma’s van de stad worden dan ook open source gemaakt. Dan kunnen burgers en verenigingen voortbouwen op apps om ze te verbeteren en is het duidelijk wat er gebeurt met de persoonlijke data die erin zitten. Dat is de voorwaarde om duurzaam aan open IT-innovatie te doen.
3. Onze informatie in eigen handen houden
- We investeren fors in cyberveiligheid. Zo wapenen we ons tegen hackers en afpersers.
- Bij het verzamelen van data op publieke plaatsen, garanderen we privacy en veiligheid. Zo kiezen we voor technologie opgebouwd rond het principe ‘privacy by design’ zodat de data niet voor andere doeleinden misbruikt kunnen worden.
- Omdat deze publieke data van ons allemaal zijn, moeten ze in publieke handen blijven. We zien erop toe dat het gebruik ervan transparant verloopt.
- We verzamelen alle stedelijke data, van de overheid of afkomstig van publieke plaatsen, op een open en gestructureerde manier in een centrale database die hergebruik door alle burgers toelaat. De stad moet een actief beleid hanteren inzake openbaarheid van bestuur.
Meer achtergrondinformatie
In een slimme stad, boordevol sensoren en camera's, creëren wij als burgers voortdurend nieuwe informatie aan over wat we doen. Omdat deze data door ons allemaal samen gemaakt worden, horen ze ook van ons allemaal te zijn. Daarom zetten we in op open data, niet alleen van de stadsdiensten, maar van alle data afkomstig van publieke plaatsen of van stedelijke initiatieven. Daar kan iedereen ze zien en ook zien wat ermee gedaan wordt. De stad moet dan ook al haar data openstellen, maar ook duidelijk aangeven hoe ze ermee omspringt. Tot slot zorgen we voor veiligheid en privacy assessment volgens het principe ‘privacy by design’ dat meteen bij het verzamelen alleen de nodige informatie bijhoudt en de data verrijkt met de noodzakelijke metadata.
Als we er slim mee omspringen kunnen die data van groot nut zijn. We stimuleren stadsdiensten, burgers en verenigingen dan ook om ermee aan de slag te gaan. Wel is daarbij belangrijk dat wij blijven weten wat er met de data gebeurt en dat de nieuwe data die door deze toepassingen gegenereerd worden, opnieuw in de open database terechtkomen voor verder gebruik. Daarom verbinden we aan het gebruik van de data de verplichting te werken volgens het principe ‘open source, open architectuur, open standaard en open data’.
Om de digitale veiligheid van alle Gentse inwoners te beschermen kijkt de stad extra toe op de veiligheid bij haar eigen systemen en die van haar technologische partners. Zo vermijden we problemen als in Antwerpen waarbij hackers er in slaagden om gegevens van de Antwerpenaren via de systemen van de stad te bemachtigen.
4. Bouwen aan een sociale digitale samenleving
- We pakken de digitale kloof aan, zowel wat toegang, vaardigheden, attitudes als efficiëntie betreft.
- We voorzien snel, open en gratis internet op alle openbare plaatsen en gebouwen.
- Via het onderwijs zorgen we ervoor dat jongeren al vroeg hun technologische creativiteit kunnen ontplooien.
- We organiseren ook in de wijken toegankelijke sessies over technologie zodat iedereen mee is en men de digitale rechten maximaal kan benutten. In de nieuwe wijkhuizen moet men gratis toegang krijgen tot het internet en ondersteund worden bij het gebruik.
- We veralgemenen de goede praktijk van de digipunten.
Meer achtergrondinformatie
Digitale projecten kunnen de sociale ongelijkheid in de stad versterken. Projecten die snel veel winst willen maken, sluiten financieel minder krachtige stadsgenoten automatisch uit. Daarom stimuleren we de ontwikkeling van openbare projecten die iedereen ten goede komen en zorgen we voor een inclusief slimme stad.
De digitale kloof blijft een reëel probleem. Met de komst van AI is die kloof nog verder uitgediept. Wie meewil in de digitale samenleving heeft niet alleen een laptop en smartphone nodig, maar ook (mobiel) internet en vaardigheden om met deze technologieën om te gaan. Efficiëntie, snelheid en flexibiliteit worden steeds meer noodzakelijk en vanzelfsprekend, maar niet iedereen kan hier zomaar mee.
In scholen zetten we in op creativiteit rond allerlei technologische toepassingen om jongeren op te leiden zodat ze met de knowhow toekomstige innovatie kunnen ontwikkelen. Maar ook om alle jongeren positieve ervaringen te laten opdoen met participatie via digitale innovaties. Het initiatief om kinderen te leren coderen in de derde graad van de basisschool via ‘Code City’ is een stap in de goede richting. We schalen dit vrijwilligersproject op, en onderzoeken hoe we dit soort initiatieven structureel kunnen verankeren in het onderwijsaanbod.
In bibliotheken en wijkhuizen begeleiden we Gentenaars om hun digitale rechten ten volle te kunnen benutten. In de nieuwe stadsbibliotheek De Krook worden hiervoor heel wat vernieuwende technieken ingeschakeld. Wij willen dat dit zo snel mogelijk veralgemeend wordt naar de wijkbibliotheken. Voor veel Gentenaars blijft de drempel namelijk te groot.
We ondersteunen de verenigingen in onze stad om ook binnen hun werking te innoveren met de gepaste technologische oplossingen. De stad kan een rol spelen om good practices te verzamelen en applicaties te ontwikkelen voor de vele organisaties in onze stad.
Tot slot: technologie moet natuurlijk voor iedereen beschikbaar zijn. De stad moet inzetten op snel, gratis en open internet, zeker op openbare plaatsen.
5. De stad als sociale innovator
- Technologie, wetenschap en innovatie zitten in het DNA van onze stad. Die troeven zetten we maximaal in om aan een stad op mensenmaat te bouwen.
- Bij nieuwe projecten vertrekken we vanuit de noden van burgers en in dat kader beslissen we welke hightech of lowtech oplossingen het best geschikt zijn. Daarbij kiezen we voor de optie met de kleinste privacygevaren.
- We ontwikkelen innovatieve praktijken en digitale participatieve oplossingen om de sociale uitdagingen van onze tijd aan te pakken, samen met experten en de bevolking.
- We transformeren de stad naar een sociale slimme stad. We zorgen dat Gent een voorloper blijft in sociale digitale innovatie. We geven meer ruimte aan innovatieve projecten zoals slimme systemen om bestuurders naar een vrije parkeerplaats te leiden of artificiële intelligentie als ondersteuning van het stadspersoneel.
Meer achtergrondinformatie
Voor de stad is een belangrijke rol weggelegd in de innovatie van nieuwe toepassingen en technologieën.Wij laten stedelijke innovatie vertrekken vanuit de noden en van daaruit zoeken we ook naar oplossingen, hightech of lowtech. We kiezen daarbij voor de keuzes met de kleinste privacygevaren.
We ontwikkelen innovatieve praktijken en digitale participatieve oplossingen - bijvoorbeeld hackatons - om de sociale uitdagingen van onze tijd aan te pakken, samen met experten en de bevolking.
Wij willen dat Gent het voortouw neemt om burgers en verenigingen te versterken en zelf eigenaar te blijven van de vruchten van de technologische vooruitgang. We willen de stad transformeren naar een sociale slimme stad die technologie gebruikt om Gent weer van de Gentenaars te maken. We willen dat Gent een voorloper blijft in sociale digitale innovatie.