9. Groene en leefbare stad

De 3-30-300-regel wordt de norm voor de vergroening van onze stad. Deze term van professor Konijnendijk is een handige indicatie van hoe een ideale groene omgeving er moet uitzien: iedere woning moet uitkijken op drie bomen, iedere wijk moet voor 30% bedekt zijn met boomkruinen en iedere Gentenaar moet op maximaal 300 meter een park of natuurgebied kunnen bereiken.

De afgelopen legislatuur werd er - terecht - ingezet op toegankelijk groen op wijkniveau (de ‘300’ van de regel). Enkel in het buitengebied, vooral in het noorden, is de natuur minder toegankelijk. Dit is verrassend, gezien de grotere hoeveelheid open ruimte. Die open ruimte bestaat echter vaak uit landbouwgebied, dat niet altijd toegankelijk is voor het publiek. Dit moet veranderen, zoals eerder besproken.

Op het vlak van bomen in het straatbeeld (de ‘3’ en de ‘30’ van de regel) kan Gent véél beter.

33% van de gebouwen in Gent zou volgens Natuurpunt en het Gents Milieufront (GMF) al zicht hebben op drie grote bomen in een straal van 25 meter. Maar de verschillen tussen de wijken zouden zeer groot zijn: “In Ledeberg, Sluizeken-Tolhuis-Ham en Muide-Meulestede kijkt respectievelijk slechts 10, 11 en 14 procent van de inwoners of werknemers uit op drie bomen. Mariakerke, Drongen en Sint-Denijs-Westrem/Afsnee scoren het hoogst, met respectievelijk 53, 54 en 72 procent.”

Ook wat de boomkruinbedekking (de ‘30’ van de regel) van de wijken betreft, is er maar 5% van de wijken die de doelstelling behaalt, aldus Natuurpunt en GMF: “Bovendien zijn de boomkruinen in Gent ongelijk verdeeld. In de centrumwijken zien we een boomkruinbedekking van rond de 10 procent, de meer residentiële buitenwijken halen vaak meer dan 20 procent bedekking.”

Met de PVDA gaan we graag de uitdaging aan om de ‘3-30-300’-regel realiteit te maken in Gent. De ‘3-30-300’-regel dwingen we af bij grote ontwikkelingsprojecten in onze stad.

Verder zal de Stad een stimulerend beleid voeren voor meer natuurlijke tuinen en dit koppelen aan verbouwadvies. We voeren daarbij campagne voor de meest biodiverse- en klimaatadaptieve tuinen.

Om deze ambitie te realiseren starten we een stedelijke ‘TuinCentrale’ op. Deze nieuwe centrale geeft Gentenaars advies om bij te dragen aan de groeiende biodiversiteit in onze stad. Dit kan door middel van gedeelde tuinen en de aanleg van geveltuintjes. Of, zoals we met de PVDA in Zelzate al deden, door extra bomen op privéterreinen aan te planten en zo de boomkruinbedekking van wijken mee te verhogen. Daarnaast zal de ‘TuinCentrale’ zorgen voor een halve meter haag per Gentenaar.

De Stad zorgt voor een gratis en vlotte ophaling van kleine hoeveelheden steenpuin, en levert, in het geval van een straat- of buurtaanpak, de nodige grond.

Daarnaast merken we dat 41% van de oppervlakte in Gent is verhard, en elk jaar komt er verharding bij zonder de nodige compensatie. We hanteren het principe van ‘verhardingsneutraliteit’ om dit aan te pakken: bij nieuwe verharding zal elders onthard moeten worden. Het stadsbestuur geeft hierbij het goede voorbeeld. Het openbaar domein wordt zoveel mogelijk onthard en vergroend om ons te wapenen tegen extreme weersomstandigheden. We kijken hiervoor ook naar bijvoorbeeld stadsscholen.

Tot slot zetten we actief in op het Gentse soortenplan en vergroten we de bekendheid ervan bij de bevolking, zodat Gentenaars zich meer bewust worden van de bestaande biodiversiteit in het stedelijk weefsel die beschermd moet worden. Elke wijk kiest een ‘koestersoort’. Deze koppelen we samen met de buurtbewoners aan sensibiliserings- en beschermingsacties.

De Stad bouwt natuurcentrum Jan Hublé aan de Bourgoyen-Ossemeersen uit tot een toegankelijk bezoekerscentrum dat de Gentenaars en bezoekers informeert over natuur in en rond Gent. In samenwerking met Natuurpunt ondersteunen we en leiden we vrijwilligers op tot ‘Natuurambassadeurs’. Ze zijn de drijvende kracht achter het natuurcentrum, en verwelkomen en informeren bezoekers.

Samen met Natuurpunt organiseren we laagdrempelige projecten om bepaalde, meer kwetsbare doelgroepen te betrekken bij de werking van natuurbeheer.

Een groene omgeving zorgt voor rust en draagt bij aan de gezondheid. Daarom zorgen we voor extra ‘zorggroen’ in buurten rond woonzorgcentra, ziekenhuizen en zorginstellingen.

Om kinderen en jongeren bewust te laten worden van de natuur in en rond Gent, stimuleren we scholen om met iedere klas één keer per maand naar een natuurgebied te gaan en twee keer per jaar een Gentse groenpool te bezoeken. Deze educatieve natuuruitstappen zorgen voor een effectieve sensibilisering wat betreft natuur- en milieubescherming, kennis van adaptieve maatregelen bij klimaatverandering en dragen bij aan de educatie rond afvalbeleid.

Tot slot worden speelplaatsen groen en natuurinclusief ingericht. Zo wordt er extra speelnatuur en groen voorzien in en rond scholen. Ook moet er gespeeld kunnen worden in openbare groenzones. De Stad zorgt voor de nodige speelruimte in die ruimte.

We behouden het moratorium op de verkoop van OCMW-landbouwgronden, ook buiten Gent. Deze gronden worden actief ingezet als stadsboerderijen bij de uitvoering van de Gentse voedselstrategie. Agro-ecologische en natuurinclusieve landbouw zijn de norm op deze gronden. Deze landbouwpraktijken zijn waardige ecologische én sociale alternatieven voor de grote, vervuilende, agro-business waarbij het grote geld het haalt van natuur, klimaat en sociale landbouw.

Daarom kiezen we bewust voor natuurinclusieve landbouw en stimuleren we boeren om maatregelen te nemen in het kader van soortenbescherming. We evalueren de huidige voedselstrategie samen met de Gentse Voedselraad en ijveren voor een opschaling van agro-ecologische en natuurinclusieve landbouwpraktijken in en rond Gent.

De Stad voert een sterk flankerend landbouwbeleid in het kader van het RUP Groen, waarbij boeren voldoende gecompenseerd worden bij de uitvoering van dit RUP.

Voedselverspilling wordt actief tegengegaan. We gaan in overleg met supermarkten en steunen initiatieven als ‘Let’s save food’. Ook versterken we het project van de solidaire kruideniers die werken met voedseloverschotten van supermarkten. We breiden deze initiatieven uit en zorgen voor een opschaling zodat gezonde voeding voor iedereen toegankelijk is.

De afvalberg verminderen, sorteren en recycleren zijn cruciale elementen als we het hebben over de algemene leefbaarheid in onze stad. Maar het huidige stadsbestuur heeft ervoor gekozen om de recyclageparken fors duurder te maken.

De PVDA gelooft dat de drempel voor een bezoek aan het recyclagepark alleen maar verhoogt. Daarom willen we de tarieven van het recyclagepark verlagen naar het wettelijk minimum, en dringen we bij de Vlaamse regering aan om recyclageparken opnieuw gratis te maken.

We drijven de strijd tegen sluikstorten grondig op. Eén van de belangrijkste partners in het bestrijden en verwerken van afval is natuurlijk IVAGO. Wij eisen garanties dat het bedrijf opnieuw volledig in publieke handen wordt genomen en dat ook blijft. Het bestuur van IVAGO moet worden gedemocratiseerd. Enkel als volwaardig burgerbedrijf, waarbij ook de werknemers inspraak krijgen, kan IVAGO zich volop inzetten voor afvalpreventie en de strijd tegen sluikstorten.

We onderzoeken de achterliggende drijfveren en oorzaken van sluikstorten, verhogen de pakkans en onderzoeken ook alternatieve straffen, waarbij mensen die betrapt worden op sluikstorten zelf afval moeten helpen opruimen.

Er zal meer geïnvesteerd moeten worden in het personeel van IVAGO en stadsdiensten die de Gentenaars sensibiliseren over sluikstorten en zwerfvuil. We lanceren een actieve sensibiliseringscampagne rond sluikstorten, bijvoorbeeld in wijken die het meest met het probleem kampen. We zorgen voor een intensieve vorming op scholen en er komen meer vuilnisbakken op drukbezochte plaatsen zoals buurtparken.

We willen ervoor zorgen dat er opnieuw systematisch gratis ophaalrondes van grofvuil komen door IVAGO, minstens tweemaal per jaar. Parkwachters en, waar mogelijk, buurtbewoners worden ingezet om mensen te sensibiliseren. Parken waar (opnieuw) barbecues zullen staan, krijgen hierbij bijzondere aandacht.

We houden vast aan de ‘Statiegeldalliantie’ en zetten zo druk op de Vlaamse regering om statiegeld in te voeren op blikjes en plastic flessen, zoals dat vandaag al voor glazen flessen bestaat. We willen meer inzetten op de circulaire economie en het hergebruik van grondstoffen. In elke wijk komt een kringwinkel die ook herstel- en deeldiensten, onder andere van gereedschap, organiseert. Elke wijk krijgt een hergebruik-, reparatie- en deelpunt.

In containerparken worden experimenten gestart met de aanwezigheid van een kringloopwinkel. Waardevolle grondstoffen worden hergebruikt.

Er wordt een analyse gemaakt van de waardevolle grondstoffen die aanwezig zijn in het afval dat de stad Gent elk jaar produceert. Op basis hiervan wordt zoveel mogelijk hergebruikt door middel van Urban Mining. We willen inzetten op de opmaak van een materialenpaspoort voor stadsgebouwen, zodat deze materialen later hergebruikt kunnen worden.

We richten een Bouwbank op als een stedelijke dienst voor ondersteuning bij de sloop en renovatie van gebouwen. De Bouwbank dient ook als opslag voor gebruikte bouwmaterialen.
In alle nieuwe projecten met meer dan twintig woningen komen er buurtcomposteerplekken. Ook elders wordt gemeenschappelijk composteren aangemoedigd, met als doel in elke wijk een compostpunt.

De leefomgeving waarin we opgroeien, heeft een impact op onze gezondheid. We brengen geluidshinder en stilteplekken in kaart, met extra aandacht voor natuurgebieden. We brengen veranderingen aan waar nodig, zoals het ondertunnelen van de E17 om rust te brengen in de Gentbrugse Meersen.

We stellen een geïntegreerd luchtkwaliteitsplan op dat de vier grote bronnen van luchtvervuiling aanpakt: de industrie, het verkeer op de Ring en de snelwegen, de lokale uitstoot van auto’s en de huisverwarming. Het nieuwe stedelijke energiebedrijf zorgt voor de omschakeling naar hernieuwbare energie, weg van vervuilende centrales. De autosnelwegen die door de stad lopen worden afgebroken. We zoeken een duurzaam alternatief voor de E17. Dit kan door de E17 te ondertunnelen vóór de Schelde, zodat we de Gentbrugse Meersen kunnen verbinden tot een aaneengeschakeld natuurgebied zonder lawaaihinder, en/of door het verkeer om te leiden via de R4. We onderzoeken ook of we de R4 kunnen ondertunnelen. Een scenario waarbij het tracé van de E17 ofwel verlegd ofwel ondertunneld wordt, biedt de beste garanties op de leefbaarheid van Gentbrugge, het ontwikkelen van de natuur in de Meersen en het ontwikkelen van betaalbaar wonen in Gentbrugge.

In afwachting van een duurzame oplossing pakken we de lawaaihinder van de E17 aan en leiden we het doorgaand vrachtverkeer om via de R4. De fly-over aan het Zuidpark wordt afgebroken.

Er wordt volop ingezet op gratis randparkings langs de R4, met een snelle en frequente verbinding van het openbaar vervoer naar het stadscentrum. Onderbezette parkeertorens in de buitenwijken binnen de R4, zoals in Ledeberg, worden gratis toegankelijk voor bewoners.

We verplaatsen vrachtvervoer zo veel mogelijk van vrachtwagens naar het spoor en over het water.

Door in fietsinfrastructuur te investeren en het openbaar vervoer uit te breiden en gratis te maken, geven we mensen een waardig alternatief voor de auto.

Het treinspoor tussen Gent en Zelzate stellen we opnieuw open voor passagiersvervoer. Daardoor zal het autoverkeer in de haven dalen met tienduizend verplaatsingen per dag.