17. Culturele stad

Kunst en cultuur zijn goud waard. Cultuur is geen markt en de stad is méér dan een groot evenementenplein. Culturele expressie is een levensbehoefte. Kunst is emancipatie. We ijveren voor een democratische cultuur op mensenmaat waarin alle bevolkingsgroepen zich herkennen. We verhogen de investeringen in kunst en cultuur en verlagen de drempels voor onze Gentse cultuurtempels. We omarmen de jongerencultuur, ondersteunen de volkskunst en geven cultuuraanbieders van diverse afkomst de erkenning die ze verdienen.

We faciliteren een superdivers cultuuraanbod en geven kunstenaars van diverse afkomst de plaats die ze verdienen.
We investeren ook in sociaal-artistieke projecten, amateurkunsten, culturele diversiteit, het volkstheater en de volksmuziek in de Gentse streektaal, de mooiste taal ter wereld.
We omarmen de jongerencultuur en zetten in op de muzikale, dans-, theater- en andere talenten van jongeren. We richten een Hiphophuis op, zoals in Rotterdam.
We slopen de muren tussen ‘gevestigde kunsten’ en underground, tussen ‘hoge’ cultuur en amateurkunsten door samenwerking en kruisbestuiving te stimuleren.
Diversiteit bouwen we structureel in, zowel op vlak van programmatie als personeelsbestand. We maken actief werk van het aanwerven van medewerkers met diverse achtergrond (etnisch-cultureel en gender) bij de Dienst Cultuur en de Gentse cultuurhuizen.

Meer achtergrondinformatie

Het cultuurbeleid moet uit haar grenzen durven breken. Kunst is er niet alleen voor artistiek toptalent maar is een bedrijvigheid waar elke mens zich in kan uitleven en behoefte aan heeft in het dagelijks leven. Cultuur is geen ivoren toren, maar een vorm van emancipatie.

We keren het cultuurbeleid binnenstebuiten. De snelle en ingrijpende demografische evolutie maakt dat onze stad heel hybride en gelaagd (superdivers) wordt. Om hier vanuit de kunstensector adequaat op te reageren moet je op alle niveaus van je werking kunnen ingrijpen: zowel op wat je aanbiedt (programmeert), op wie er creëert, als op publiekswerkers die zelf een diverse achtergrond hebben en dus een meer divers stedelijk publiek kunnen betrekken. Er zijn in Gent een tiental huizen, verenigd in een ‘diversiteitswerf’, die hier de nodige expertise in huis hebben, maar te weinig middelen krijgen om dit waar te kunnen maken.

We zetten resoluut in op diversiteit, stimuleren de aanwerving van programmatoren met een diverse achtergrond en geven ook zelf het voorbeeld, door het personeelsbestand bij de Dienst Cultuur af te stemmen op de superdiverse realiteit in de samenleving. We bouwen een cultuurbeleid uit dat een superdivers cultureel aanbod in onze stad faciliteert en versterkt en we geven makers van diverse afkomst de plaats en erkenning die ze verdienen. De culturele infrastructuur van de stad en scholen stellen we open voor culturele initiatieven van alle bevolkingsgroepen. We stimuleren kunsthuizen, musea en culturele instellingen om in hun programmatie ruimte te maken voor culturele bottom-up-initiatieven.

We slopen de muren tussen ‘gevestigde kunsten’ en underground, tussen ‘hoge’ cultuur en amateurkunsten. We zorgen voor kruisbestuiving, uitwisseling en confrontatie. We investeren méér in sociaal-artistieke projecten, amateurkunsten en kleine socio-culturele verenigingen. We zorgen voor een betere subsidiëring van het volkstheater en volksmuziek in de Gentse streektaal, de mooiste taal ter wereld. Volkscultuur is óók cultuur.

We omarmen de jongerencultuur. We investeren in een uitgebreider cultuuraanbod vanuit het jeugdwerk, gericht op het ontwikkelen van muzikale, dans-, theater- en andere talenten van jongeren. Ook beeldende kunsten en creatief schrijven krijgen hierbij een volwaardige plaats. We brengen kunst en cultuur op school, niet als uitstapje, maar als een volwaardig deel van het lessenpakket met aandacht voor de culturele diversiteit. Daarbij zetten we professionele kunstenaars en kunstorganisaties in. We laten alle kunstdisciplines aan bod komen.

We promoten de ontwikkeling van nieuwe kruisbestuivingen tussen de kunst- en cultuursector en het jeugdwerk, onderwijs en het brede domein van integratie en inburgering. Dit doen we door volop socio-culturele spelers te ondersteunen die projecten opzetten die mensen samenbrengen en de samenleving versterken. In een diverse stad zoals Gent, met zoveel verschillende achtergronden en culturen, zijn deze initiatieven van onschatbare waarde. Alles wat mensen verbindt en laat samenwerken, verdient onze steun. We zorgen ervoor dat deze projecten niet alleen zichtbaarder worden, maar ook de nodige middelen krijgen om een echt verschil te maken. Een positief voorbeeld hiervan is hoe Refu Interim vrijwilligers met een migratieachtergrond actief heeft betrokken bij de kunstensector. In heel wat kunstenorganisaties zijn ondertussen nieuwkomers aan de slag: ze zetten zich in als vrijwilliger, leren Nederlands spreken, ontwikkelen een nieuw netwerk, en dragen zo bij aan de lokale gemeenschap.

We zetten daarnaast kunstenaars met een sterke wijkbetrokkenheid in om buurten creatief te versterken. Meer kleur en creativiteit in de wijken van de stad zorgt voor levendigheid en verbinding. Dit doen we in overleg en samenwerking met de bewoners. Voor elk van de 25 Gentse wijken ontwikkelen we, samen met inwoners en lokale organisaties, een dynamisch cultuurplan. Elke wijk in Gent heeft zijn eigen karakter en dat willen we versterken met een cultuurplan op maat.

Daarnaast brengen we jonge Gentenaars dichter bij de mooie tradities van onze stad door lokale basisscholen actief aan te moedigen om te proeven van de rijke Gentse volkstradities, zoals Pierke Pierlala en het Gentse lied. Deze tradities zijn het kloppende hart van ons lokaal cultureel erfgoed en werken verbindend voor de stad. We zorgen ervoor dat scholen daarbij kunnen rekenen op de steun van artiesten en verenigingen die deze tradities levend houden. Zo geven we de Gentse cultuur door aan de volgende generaties en houden we onze rijke volkscultuur springlevend

We investeren meer in cultuur en kunst op mensenmaat: laagdrempelig en betaalbaar.
We maken de Gentse musea en toppers als het Gravensteen en het Belfort permanent gratis toegankelijk voor alle Gentenaars. Als het in Londen kan, kan het ook in Gent.
We maken het UiTPAS-aanbod zo breed en betaalbaar mogelijk, stemmen het beter af op jongeren, en voeren een 1-euro-ticket in voor grote cultuurevenementen.
We richten een mobiel vrijetijdsloket op om de UiTPAS beter bekend te maken bij kwetsbare doelgroepen.
We bouwen de loketfunctie van het Uitbureau verder uit, zodat ook mensen zonder digitale vaardigheden eenvoudig tickets kunnen kopen.
We houden de Gentse Feesten gratis en geven de organisatoren duurzame subsidies over langere termijn, zodat zij op langere termijn kunnen plannen.
We stimuleren aanbieders van culturele activiteiten rond bewust prijzenbeleid, ook voor wie net buiten de voorwaarden voor het uitpas-kansentarief valt.
We zetten in op totale fysieke toegankelijkheid van cultuurevenementen in de stad.

Meer achtergrondinformatie

Voor heel wat mensen in onze stad zijn er nog te hoge drempels naar kunst en cultuur. Niet alleen financiële drempels kunnen de toegang verhogen, maar ook de digitalisering bij reserveringen, of de bereikbaarheid met het openbaar vervoer in late uren. Taal kan een grote barrière zijn of het feit dat je je vanuit jouw eigen belevingswereld niet aangesproken voelt door de programmatie.

We voeren een 1-euro-ticket in voor grote cultuurevenementen, zodat ook mensen in armoede kunnen participeren. De 1-euro-tickets worden verkocht via het Uitbureau, het mobiele vrijetijdsloket en de sociale wijkhuizen. We overleggen met de grote Gentse cultuurhuizen, van de Opera tot de Vooruit, om niet-verkochte tickets via het 1-euro-systeem ter beschikking te stellen aan kwetsbare doelgroepen.

In Gent kan je vandaag tot 18 jaar gratis naar het museum. Alle Gentenaars kunnen dat op zondagvoormiddag. Wij maken alle Gentse musea permanent gratis toegankelijk. Hetzelfde doen we met topmonumenten als het Belfort en het Gravensteen, waardevol erfgoed dat de Gentenaars in het hart dragen. We inspireren ons daarvoor op het Londense cultuurbeleid. Londen wilde het bezoekersaantal van de nationale musea verhogen door de toegang gratis te maken. Dat is gelukt. Vanaf 2001 kan je het British Museum, Tate Modern, The National Gallery en andere kunsttempels bezoeken zonder entreegeld. Het bezoekersaantal steeg met ruim 10 procent. Vooral voor gepensioneerden maar ook voor ongeschoolde arbeiders zakte de drempel. Als meer mensen gaan kijken, keren meer mensen ook vaker terug, al dan niet samen met vrienden of familie om iets te tonen dat ze hebben ontdekt.

We bouwen de UiTPAS verder uit en stemmen het aanbod beter af op jongeren. De UiTPAS werkt erg goed: de drempels zijn verlaagd en er is een sterke samenwerking gegroeid tussen middenveldorganisaties, armoedeverenigingen en de Gentse kunstensector. De UiTPAS voorziet een verminderd tarief voor mensen met verhoogde terugbetaling. Om de UiTPAS beter bekend te maken bij moeilijk bereikbare doelgroepen richten we een mobiel vrijetijdsloket.

We bouwen de loketfunctie van het Uitbureau verder uit. Digitalisering is belangrijk en handig voor jongeren en hoger opgeleiden, maar verhoogt de drempel voor lager opgeleiden. Twee op de drie mensen in armoede hebben geen e-mailadres. Hoe paradoxaal is het dat je je voor de volkse poppenkast van Pierke Pierlala digitaal moet aanmelden?

Veel bewoners ervaren fysieke drempels bij het bijwonen van culturele evenementen. We zetten ons daarom in voor een volledig toegankelijke stad, waar iedereen van cultuur kan genieten. Samen met ervaringsdeskundigen gaan we actief in gesprek met organisatoren om ervoor te zorgen dat bezoekers met een fysieke beperking volledig kunnen meedoen.

De besparingen van de Vlaamse overheid laten ook in de Gentse cultuursector sporen na. Als cultuurstad willen we zelf extra inspanningen doen voor onze kunst- en cultuuraanbieders, zodat zij hun tijd kunnen steken in creativiteit, in plaats van in crowdfunding.
We draaien de besparingen op de stadsarcheologie en de bibliotheek terug. Op cultuur bespaar je niet.
De budgetten voor projectsubsidies worden verhoogd.
We investeren in cultuur in alle wijken van Gent, de deelgemeenten krijgen hierbij meer aandacht.
We bieden cultuurmakers meer zakelijke ondersteuning en begeleiden hen met trajecten en coaching.

Meer achtergrondinformatie

De besparingen op cultuur op Vlaams niveau hebben hun effect op de cultuursubsidies in de stad. Zowel de regering-Jambon als haar twee voorgangers hebben systematisch bespaard op het cultuurbudget. Ze bespaarden in totaal 193 miljoen euro, zowel lineair als door het niet-indexeren van middelen. Hierdoor krijgen heel wat knappe kunstenorganisaties het financieel moeilijk. Cultuurhuizen die moeten inboeten op structurele werkingsmiddelen kunnen louter nog project per project middelen aanvragen. Dat vergt vooral veel administratieve werkuren, die niet kunnen gaan naar het creatieve proces. En een langetermijnwerking is voor hen zo goed als onmogelijk geworden. De continuïteit van de organisaties staat onder druk.

De afgelopen jaren hebben de beslissingen van het stadsbestuur bijgedragen aan de verarming van het culturele landschap. In 2022 werd het personeel van de archeologische dienst gehalveerd om 200.000 euro te besparen. Ook staan de kleinere bibliotheken onder druk door het beleid van het stadsbestuur. Als Gent in 2030 zijn titel van Europese cultuurhoofdstad wil waarmaken, dan is een radicaal ander beleid dringend nodig.

Als cultuurstad willen we zelf extra inspanningen doen om voor voldoende middelen te zorgen voor de kunst- en cultuuraanbieders in de stad, zodat zij hun tijd kunnen steken in hun creativiteit, in plaats van in crowdfunding. Vaak wordt de cultuurwereld aangestuurd om hoge bezoekersaantallen te halen en rendement te scoren. We willen niet meedoen aan het aansporen van de cultuurwereld om de programmatie af te stellen op bezoekersaantallen en op rendement. Het gaat in cultuur uiteraard niet om de grote namen van cultuurhuizen, het gaat om wat ze doen, wie ze bereiken en of de kunst en de kunstenaars een belangrijke plaats krijgen. Creatieve projecten zijn de levensader van een dynamische cultuurstad. Toch zien we dat veel makers slechts een fractie van de gevraagde subsidies ontvangen, wat de realisatie van hun projecten ernstig beperkt. We verhogen daarom het budget voor projectsubsidies in plaats van de kaasschaaf toe te passen waardoor makers maar 41% van hun gevraagde subsidie krijgen.

Gent is een bruisende stad, van het gezellige Zwijnaarde tot de rustige kanaaldorpen. Onze visie is om cultuur in elke hoek van Gent tot leven te brengen. Toch merken we dat 80% van de investeringen in culturele infrastructuur naar de stadskern en grote projecten gaat, terwijl de wijken slechts 5% ontvangen. Onze stadswijken verdienen meer aandacht. Daarom zetten we in op meer investeringen in cultuur binnen de wijken, zodat iedereen kan genieten van een rijk en divers cultuuraanbod.

We vullen de jobs van conciërges, personeel in de cafetaria, klusjesmannen/vrouwen, logistieke medewerkers … opnieuw in. Hier is de afgelopen jaren veel te veel bespaard. We zorgen voor volwaardige banen in plaats van precaire jobs en nepstatuten.
We ijveren voor respect en aandacht voor een gezonde werkbelasting van de werknemers uit de cultuursector.
We ijveren samen met vakbonden en artiesten bij de nationale overheden voor een volwaardig kunstenaarsstatuut.
We zetten naast professionals ook vrijwilligers in en schatten hen naar waarde door te voorzien in voldoende omkadering, opleiding, opvolging en appreciatie. We blijven het vrijwilligersstatuut opwaarderen.

Meer achtergrondinformatie

We verhuren de zalen in de stad aan democratische tarieven voor cultuurorganisaties en verenigingen en maken de aanvraagprocedure eenvoudiger.
We breiden het aanbod aan goede, betaalbare zalen voor socioculturele activiteiten uit. We denken daarbij ook aan de volkse kunsten, het amateurtoneel, dansgroepen en muzikanten die nood hebben aan repetitieruimtes en speelplekken.
We zoeken mee naar alternatieve, creatieve ruimtes voor experimentele projecten en jonge kunstenaars. We geven leegstaande ruimtes en plekken een tijdelijke culturele invulling.
We overleggen met scholen om hun infrastructuur ter beschikking te stellen voor voorstellingen en projecten van socio-culturele organisaties.
We onderzoeken de mogelijkheid om in de vele leegstaande ruimtes in shoppingcentrum Zuid en andere leegstaande handelspanden in de stad ruimte te creëren voor makers: van ateliers tot repetitie- en tentoonstellingsruimtes.

Meer achtergrondinformatie

Gent heeft een groot tekort aan goede, betaalbare zalen voor socio-culturele activiteiten. Hierbij moet extra aandacht gaan naar meer volkse kunsten. Bijvoorbeeld voor het amateurtoneel is er naast de Minard nood aan meer speelplekken. Naast de reguliere kunstenorganisaties zijn er heel wat groepen actief (theater, dans, muzikanten …) die nood hebben aan repetitieruimte en speelplekken.

We verhuren de zalen in de stad aan democratische tarieven en zorgen voor voldoende werkruimtes voor kunstenaars en repetitielokalen voor jonge bands. Er is ook expositieruimte nodig voor experimenteel en ander werk dat niet aan bod komt in het galeriecircuit. Zo kunnen ook vernieuwende kunstvormen hun plaats vinden in de stad. We blijven kleine filmzalen ondersteunen voor films die niet aan bod komen in het commerciële circuit en we programmeren tijdens de zomermaanden films op pleintjes in de stad.

We zoeken mee naar alternatieve creatieve ruimtes voor kunstenaars en culturele activiteiten. We geven leegstaande ruimtes een tijdelijke culturele invulling: tentoonstellingen, voorstellingen, experimenten en performances.
We onderzoeken de mogelijkheid om in de vele leegstaande ruimtes in shoppingcenter Zuid en andere leegstaande handelspanden in de stad ruimte te creëren voor makers: van ateliers tot repetitie- en tentoonstellingsruimtes.

De culturele infrastructuur stellen we open voor jongeren die in de urban scene actief zijn, zodat ze een plek krijgen binnen ons culturele werkveld. We verlagen de administratieve drempels voor het aanvragen van middelen bij de stad. We richten een Hiphophuis op, zoals in Rotterdam, een creatieve vrijplaats met ruimte voor workshops, optredens en ontmoeting.

Samen met de stadsdiensten willen we de Gentse infrastructuur van de kunst- en cultuurhuizen openstellen naar diverse bevolkingsgroepen en naar andere beleidsdomeinen. Niet alleen de studenten, de middenklasse of de toeristen. We overleggen ook met de scholen om hun infrastructuur ter beschikking te stellen voor kunstenaars en socio-culturele organisaties.

We ondersteunen jong talent en nieuwe makers.
We zorgen voor culturele wijkregisseurs die als warm en toegankelijk aanspreekpunt dienen voor nieuwe en lokale cultuurmakers.
We zetten in op zakelijke coaching, trajectbegeleiding, administratieve vereenvoudiging en ontzorging voor nieuwe en jonge makers.
Creëer nieuwe, bijkomende ruimte voor jong talent, nieuwe cultuurmakers en initiatieven van culturele organisaties op de Gentse Feesten.
Vergroot het budget voor projectsubsidies en start een impulssubsidie voor jonge makers, als een ‘culturele opstapsubsidie' voor jonge makers.
Geef nieuwe makers een belangrijke rol bij Gent culturele hoofdstad 2030.

Meer achtergrondinformatie

Elk begin is moeilijk, en dat geldt des te meer voor jonge ambitievolle artiesten die hun talent (soms letterlijk) in de verf willen zetten. Duwtjes in de rug geven om het artistiek podium op te klimmen, maar ze ook niet in de steek laten zodra ze het doen. We willen met ons nieuw cultuurbeleid jong talent en nieuwe makers ondersteunen.

We willen dat niemand verloren loopt in de wirwar van subsidies en zo kansen verliest. Via wijkregisseurs kunnen we een warm en toegankelijk aanspreekpunt bieden voor jong talent en nieuwe cultuurmakers over heel Gent. Deze mensen kunnen brugfiguren zijn en meehelpen om de lokale cultuur te verankeren. Daarnaast zijn deze wijkregisseurs de perfecte spilfiguur om creatieve geesten mee te begeleiden. Papierwerk en administratie durven barrières op te werpen. Daarom bieden we jonge en nieuwe makers niet alleen artistieke ondersteuning, maar ook de zakelijke tools en begeleiding die ze nodig hebben. Met coaching en trajectbegeleiding.

We creëren nieuwe, bijkomende ruimte voor jong talent, nieuwe cultuurmakers en initiatieven van culturele organisaties op de Gentse Feesten. De Gentse Feesten zijn hét moment waarop de stad bruist van creativiteit en energie. Maar we zien dat jong talent en nieuwe makers nog te weinig ruimte krijgen om zich te laten zien. We zorgen ervoor dat er tijdens de Gentse Feesten extra ruimte beschikbaar komt, speciaal voor jong talent en nieuwe initiatieven. Daarnaast zoeken we nieuwe ruimte voor lokale, opkomende organisaties. We versterken de samenwerking op de grote pleinen met andere cultuurhuizen en Gentse organisaties, met een duidelijke focus op diversiteit, verjonging en een mix tussen traditie en experiment.

Een van de meest doorslaggevende factoren tussen een goed idee en een mooi project, is het gebrek aan geld. We willen de projectsubsidies verhogen, zodat meer makers de middelen krijgen die ze nodig hebben om hun dromen waar te maken. Daarnaast willen we een impulssubsidie invoeren, een ‘culturele opstapsubsidie’ die jonge makers dat beslissende duwtje geeft. Dit is de eerste stap naar een duurzame carrière in de cultuursector, een opstapje dat voor velen het verschil kan maken tussen opgeven of doorbreken.

Meer achtergrondinformatie

Boeken zijn de bouwstenen van cultuur en bibliotheken zijn de plekken waar deze kunst tot leven komt. Mensen komen er samen om te verbinden, te ontdekken en te groeien, met toegang tot een schat aan verhalen en kennis. We willen dat elke Gentenaar de mogelijkheid heeft om deze rijkdom te ervaren, om te leren en verbeelding te prikkelen. Want zoals de slogan van de boekenbeurs het juist verwoordt: lezen doet beleven.

Desondanks wilde het Gentse stadsbestuur twee wijkbibliotheken sluiten: de bibliotheken in Mariakerke en Wondelgem, die zouden worden samengevoegd tot één. Ook de bibliotheken in Westveld en Sint-Amandsberg dreigden zo te verdwijnen. Deze besparingsdrift ontketende al snel een storm van protest. Kinderen van de nabijgelegen basisschool, buurtbewoners en zelfs enkele bekende Vlamingen lieten luid van zich horen. Een nieuwe kaalslag op cultuur zagen ze niet zitten. ‘Red de bib’ was toen de slogan. Ook de PVDA pleitte in de gemeenteraad herhaaldelijk voor het behoud van de getroffen wijkbibliotheken. Die strijd heeft geloond, want het stadsbestuur heeft besloten de bibliotheken open te houden. Maar ze hebben alsnog bespaard door openingsuren in te korten.

Wij willen die trend omkeren: we draaien de besparingen op de bibliotheken volledig terug en verhogen de investeringen. We bouwen extra wijkbibliotheken bij, zodat er dichter bij huis eentje is. Want een korte afstand vergroot de toegankelijkheid. We streven naar een wijkbibliotheek in elke wijk en zullen de openingsuren opnieuw verruimen.

Daarnaast bouwen we de wijkbibliotheken uit tot laagdrempelige ontmoetingsplekken voor de buurt, met ruimte voor lokale makers en culturele activiteiten. We willen dat de bibliotheken evolueren tot plekken waar mensen op adem kunnen komen, zichzelf ten volle kunnen verrijken en anderen kunnen ontmoeten, als het kloppend hart van de buurt.

Tot slot maken we De Krook meer op maat van jongeren. Dit grote gebouw biedt niet alleen boeken, maar ook talloze andere activiteiten en belevingen. We besteden meer aandacht aan de jongerenwerking, zodat De Krook een plek wordt waar jongeren zich nog meer thuis kunnen voelen.

17. Culturele stad

Wat wij willen

1. Een brede visie op cultuur

2. Cultuurtempels zonder drempels

3. Investeer in cultuur

4. Respecteer cultuurwerkers, ondersteun vrijwilligers

5. Meer goede, betaalbare zalen

6. Nieuwe makers op de kaart

7. Leve de bib