Hoe durft Gent de onroerende voorheffing verhogen, terwijl mensen het al zo moeilijk hebben door die peperdure energiefacturen? PVDA Gemeenteraadslid Tom De Meester maakt gehakt van de besparingsplannen van het stadsbestuur.
Lees hieronder de volledige tussenkomst van PVDA Gemeenteraadslid Tom De Meester.
Collega's, ik vat de begroting eventjes samen.
Er is al veel gezegd, maar samengevat komt het daar op neer: jullie schrappen 257 voltijdse equivalenten op het personeel. Jullie besparen op de dienstverlening. En hoe je het ook draait of keert, jullie verhogen de belastingen voor de gewone Gentenaars.
Ik sprak vanmiddag iemand die dat niet wist en dacht dat de onroerende voorheffing nog altijd hetzelfde was. Die viel dus uit de lucht. Ik moet eerlijk zeggen dat die mens in een vlammende colère ontsteekt en zegt: "Godverdomme! Het is wel niet de moment om de belastingen te verhogen." Hij begint over de elektriciteitsfacturen en et cetera. Ik kan die mens, collega's, alleen maar gelijk geven. Het is godverdomme niet de moment. We zitten midden in de grootste koopkrachtcrisis sinds de olieschok van de jaren '70. Daar zijn we het over eens. Ik hoor schepen Coddens zeggen: "We zitten nog niet helemaal aan het einde van de tunnel." Met alle respect, maar we zitten in het begin van de tunnel. We staan voor een zeer grote en diepe crisis. Ik heb het gevoel - en ik kom daarop terug - dat de ernst van die zaak onvoldoende begrepen wordt.
Alles wordt duurder: elektriciteit, huishuur. Mensen die nog nooit bij het OCMW hebben aangeklopt, staan daar nu aan de deur omdat ze hun factuur van Electrabel niet meer kunnen betalen. Dat is vandaag de realiteit. Dit is waar wij voor staan. Iedereen ziet toch dat wij alles op alles moeten zetten om de koopkracht van de mensen te garanderen, om onze openbare dienstverlening op peil te houden. Iedereen ziet en beseft - hoop ik - dat de armoede in onze stad niet onmiddellijk gaat zakken maar de komende jaren zal toenemen. Maar wat zegt het college van de Groenen tot en met de liberalen? We gaan besparen. We gaan de openbare dienstverlening een beetje afbouwen en gaan de belastingen verhogen in volle crisis. Bovenop al de facturen van die mens van vanmiddag, gaan we er nog een factuur bijleggen. Voilà, met de groeten van het Gentse stadsbestuur. Dat is wat er met deze begroting gebeurt.
Collega's - het ligt op mijn lever en moet eraf - dit was bijna gebeurd zonder een open debat op de gemeenteraad. En dit gezien de urgentie en het belang van de crisis. Nee, een geheim conclaaf in de Sint-Pietersabdij op 21 en 22 juni. Drieëntwintig juni witte rook uit de schouw en we hebben een begroting. Schepen Coddens zegt in de pers: "Geen paniek, gasten. We gaan het managementteam, de vakbonden en de pers inlichten." Wie was schepen Coddens vergeten? De gemeenteraad. Dat was voor na de zomer. Als alles beslist is, in kannen en kruiken is en in uitvoering, gaan we een debat voeren op de gemeenteraad. Gelukkig waren Sonja en Yüksel wakker. Ze zijn in een Gentse colère geschoten en hebben een spoedzitting van de commissie gevraagd, zodanig dat het debat alsnog gevoerd kon worden in de zomer.
Collega's, waarom zeg ik dit? Ik hoop dat we dit niet nog een keer doen bij de volgende begroting. Ik hoop dat we ons lesje geleerd hebben. Ik vraag speciaal aan de fractieleiders van de meerderheid: collega's, hoe is het mogelijk dat jullie je zo laten ringeloren? Waarom zitten wij hier? Behalve dan om het debat te voeren op het moment dat het moet gevoerd worden en niet drie maand nadien.
Collega's, over de begroting zelf. Ik begin met de sociale taxshift waar andere collega's al over hebben gesproken. Schepen Coddens zegt voortdurend: "Met onze sociale taxshift, laten we de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen." Is dat zo, meneer Coddens? Is dat zo, burgemeester? Zijn het de sterkste schouders die met deze begroting de zwaarste lasten dragen. Is dat zo? Ik dacht in mijn naïviteit dat het college de sterkste schouders gaat aanspreken en een lokale bijdrage gaan zoeken bij de energiebedrijven. In de bedrijfs- en oppervlaktebelasting staat er een speciale categorie voor energieproducenten. Ik dacht: sterkste schouders, zwaarste lasten, hogere bijdragen voor de energiebedrijven. Logisch! In het weekend stond in de krant dat Electrabel en Luminus de komende jaren een overwinst zullen hebben van 9 miljard.
Ik weet, Anneleen (Van Bossuyt, N-VA), dat jij er erg tegen bent dat energiebedrijven een zwaardere taks betalen. Ik ben daar erg voor. Bedrijven die de komende jaren op onze kap 9 miljard euro extra winst maken, mogen wij als Stad misschien ietsje extra belasten. Maar ik heb het gecheckt: nul euro extra voor de energiebedrijven. De bedrijfsbelasting wordt zelfs niet bijkomend geïndexeerd. Iedereen heeft de inflatiecijfers gezien: 10 procent. Als die bedrijfsbelasting niet geïndexeerd wordt, betekent dit dat Electrabel en co tien procent korting krijgen, in reële termen, op die bedrijfsbelasting. Dat is wat er gebeurd. Ondertussen wordt de onroerende voorheffing voor de kleine man verhoogd, en daar kom ik op terug. Dus geen grotere bijdrage voor de energiebedrijven. Het zijn, collega's, niet de sterkste schouders die de zwaarste lasten betalen. Het zijn de gewone Gentenaars met een huis.
Schepen Coddens zegt dat de Gentenaar van ons meer daadkracht verwacht. Ik denk niet dat de Gentenaar bedoelde dat hij meer belastingen ging mogen betalen voor zijn huis. Ik denk niet dat het soort daadkracht is dat dat de Gentenaar van het college verlangt. Het college had nochtans beloofd om die belasting niet te verhogen. Dat staat in het bestuursakkoord: we bewaren het budgettaire evenwicht - dat is redelijk mislukt - en plannen geen belastingverhoging. Vandaag niet, maar morgen zullen we nog zien. Het college denkt dat Gentenaar al die beloftes vergeten is. De Gentenaar is dat niet vergeten en zal dat in 2024 ook niet vergeten zijn. Eerlijk gezegd, ik snap iets niet goed. Hoe komt het dat jullie zo verwonderd zijn dat er zo weinig vertrouwen is in de politiek? Als jullie keer op keer beloftes breken, moeten jullie dan verwonderd zijn dat mensen geen vertrouwen meer hebben in de politieke klasse.
Collega Taeldeman (Vooruit), ik maak even een bruggetje naar u met uw energiebeleid en overlegcomité. Mensen zijn kwaad op de politiek. Ik hoop dat u dat beseft. Ook op uw overlegcomité dat vooral niets beseft heeft. Waar blijft die blokkering van de prijzen? We gaan even overleggen met Europa. Waar blijft die overwinstbelasting op de energiebedrijven? Heeft het overlegcomité dat beslist? Ik dacht het niet. Ze gaan overleggen en met wie? Met Electrabel. Mensen waren in paniek en ik zie tegen een sneltempo die paniek veranderen in pure boosheid op de
politieke klasse.
Collega's, terug naar de begroting. De werkende klasse betaalt met de onroerende voorheffing. Volgens schepen Coddens is dat niet waar. Schepen Coddens zegt, en ik ga hem even citeren: "We verhogen de onroerende voorheffing, een belasting op eigendom. Dat betekent dat we een grotere bijdrage vragen van mensen met grote vermogens, met één of meerdere huizen, gebouwen of gronden." Zo staat het er letterlijk. Ik dacht dat ik dat verkeerd gelezen had. Ik heb het tien keer opnieuw gelezen. Ik dacht: misschien is schepen Coddens verkeerd geciteerd in de krant, maar het is de krant niet. Het is uw eigen website.
Je moet dat maar durven zeggen. Een belasting op de gewone Gentenaar die heel zijn leven hard gewerkt en gespaard heeft voor een huisje. En dan doen alsof dat je verdorie de grote vermogens pakt. Dat is totaal oneerlijk! En de mensen voelen dat. Als de PVDA het heeft over grote vermogens, meneer Coddens, hebben wij het over energiebedrijven die nu astronomische winsten maken. Dan hebben wij het over over banken, de grote multinationals die in de coronacrisis veel winsten hebben gemaakt - veel meer dan in het buitenland - en over de multimiljonairs, maar hebben we het niet over de gewone Gentenaars die verdorie een eigen huis hebben gekocht.
Jullie treffen niet de grote vermogens. Jullie treffen de gewone werkende Gentenaar. Dat is de realiteit. Als jullie de grote vermogens willen pakken, bel dan keer met uw collega's in de federale regering. Alle partijen die hier aan de macht zijn, zitten ook in de federale regering aan het stuur. Overleg één keer over de vermogens- en de vennootsbelasting. Daar waar de sterkste schouders werkelijk de zwaarste lasten dragen. Maar laat alstublieft de gewone Gentenaars met rust. Ik herhaal het collega's, het wordt onvoldoende beseft, maar die gewone Gentenaars hebben het verdorie meer dan ooit zeer lastig.
Ik heb een vriend die in het onderwijs werkt. Redelijk goed betaald. Laten we het daarover eens zijn, dat zijn niet de laagste lonen. Die mens werkt als flexijobber om rond te komen en om zijn verbouwingen te kunnen betalen. Want ook die verbouwingen zijn ik weet niet hoeveel duurder geworden. Je zal maar midden in een verbouwing zitten: het contract wordt plots duurder en intussen ook nog uw energiefactuur. Mensen hebben het financieel zeer moeilijk en het is niet de moment om nu de belastingen verhogen. De zelfstandige middenklasser wordt ook gepakt. Ik snap UNIZO die zegt dat de taxshift sociaal totaal onverantwoord is. Je zal als bakker of friturist het vandaag maar moeten doen met die hoge prijzen en dan van de Stad te horen krijgen: "We gaan uw onroerende voorheffing ook verhogen, want we gaan de grote vermogens pakken." Ja, collega's, ik weet dat er ook huiseigenaars zijn met een penthouse op de Graslei en die mogen van mij gerust wat meer betalen.
Wat ga je doen met al die noodkopers? U weet wat noodkopers zijn. Er is een heel interessante beleidsnota van schepen Heyse daarover. Er zijn in Gent meer dan 6000 gezinnen - noodkopers - die noch op de sociale noch op de private huurmarkt terecht kunnen en uit noodzaak een krot kopen. De beleidsnota van schepen Heyse legt perfect uit dat we op die groep moeten inzetten. Die mensen hebben - eens ze dat huis gekocht hebben - geen geld meer om zelfs nog maar essentiële verbouwingen te doen. Als er een raam kapot is, kunnen ze dat niet vervangen. Ondertussen hebben die mensen wel een duurdere energiefactuur aan hun broek, want ze wonen in een slecht geïsoleerd huis. En dus zegt dit stadsbestuur: "Ze hebben geen geld om een raam of boiler te vervangen, maar wel geld voor een duurdere onroerende voorheffing." Dat is de realiteit.
Die grote vermogens van schepen Coddens zijn ook die 6000 gezinnen die we als noodkopers catalogeren. Mevrouw Heyse, met alle respect, er is hier een groot event geweest van Groen in onze stad aan het Houtdok 'Groen is meer dan Groen'. Ja, meer centrum misschien, meer liberaal, maar voor meer sociaal gaat dit ganse stadsbestuur serieus uit haar pijp mogen komen. Ik zie het niet als we die verhoging - en met alle respect en eerlijkheid - van de onroerende
voorheffing ook doorrekenen aan die 6.000 noodkopers.
Collega's, wij hebben een voorstel.
Ik dacht: sociale taxshift, misschien gaat het stadsbestuur wel een progressief tarief invoeren voor de onroerende voorheffing. Om te differentiëren, om te zorgen dat de kleintjes buiten schot blijven en de rijkste inkomens meer betalen. Maar dat is niet het geval. Je zou dat perfect kunnen doen. Er zijn steden en gemeenten die dat doen. Dit door het differentiëren en een progressieve tarifering bij de onroerende voorheffing. Het is simpel: je verhoogt de belastingen niet voor Lieselot die een huurwoning heeft in Ledeberg, maar wel voor Geert met zijn penthouse op de Graslei. Je zou perfect verschillende tarieven kunnen invoeren.
Waarom doen we dat niet, meneer Coddens? Hebt u de invoering van progressief tarief bij de onroerende voorheffing overwogen bij de opmaak van de begroting? Ja of neen? Dat is een eenvoudige maatregel om dit wel sociaal rechtvaardig te maken en om toch de sterkste schouders de zwaarste lasten te doen betalen. Collega's, een tweede grote punt: de besparingen op het personeel. Ook hier weer een woordbreuk. Er is in mijn jaar afwezigheid al veel over gezegd, maar er was wel degelijk een protocol met de vakbonden, waarin staat dat we niet gaan besparen op het personeel. Er zal geen inkrimping zijn van het personeel tegen 2025. Er is veel over gebabbeld, maar uiteindelijk komt het wel neer op de essentiële: min 257 voltijdse equivalenten.
Collega Taeldeman, je mag daar fier op zijn. Geen naakte afdankingen. Ik dacht dat de lat voor het socialisme ietsje hoger lag, eerlijk gezegd. Als dat allemaal kan, sluipende afbouw van de openbare dienstverlening, personeel afbouwen. Het zou er verdorie nog aan mankeren dat er naakte afdankingen zouden zijn. Maar die 257 voltijdse equivalenten zijn wel weg.
Onze kritiek op collega Taeldeman is dat er geen naakte afdankingen zijn maar dat er 257 voltijdse equivalenten weg bespaard worden. Ik persoonlijk - maar het is mijn partij niet - vind dat de lat voor het socialisme ietsje hoger mag liggen. Dat zijn jobs die weg zijn en dienstverlening die geraakt wordt.
Beheer van openbaar groen: min 21 vte. Extra jobs creëren in de sociale economie, niet onbelangrijk: min 29 vte. Versterken van de kinderopvang: min 35 vte. Nabije dienstverlening op maat: min 16 vte. De Krook: min 10 vte. De boekhouding: min 10 vte. Collega's, ik hoor dat het college mijn collega's Yüksel en Sonja de voorbije tijd verweten heeft van onrust te zaaien. Er is onrust bij het personeel. Dit is de grootste personeelsbesparing in vele jaren. Veel mensen zijn ongerust. Maar het zijn niet onze besparingen. Het zijn jullie besparingen, jullie aankondigingen, jullie heroriëntatietrajecten en jullie briefings aan het personeel waardoor de mensen ongerust zijn. Ik heb niet gevoel dat het college ons nodig heeft om onrust te zaaien bij het personeel. Dat is mijn eerlijke indruk.
En eerlijk gezegd, voorzitter, ik pik het niet dat het college onze volksvertegenwoordigers verwijt van onrust te zaaien, terwijl dat ze verdorie hun job doen. Ze doen dat waarvoor ze verkozen zijn, namelijk het volk vertegenwoordigen. Ik zal daar even dieper op ingaan, collega's. Ik hoor hier langs alle kanten zeggen dat die besparing niet ten koste gaat van de dienstverlening. Verschillende collega's van de meerderheid hebben dat gezegd. Is dat zo? Gaat dat niet ten koste van de dienstverlening? Die 257 deden niets en draaiden met hun vingers. In de realiteit heeft dat wel een impact op de dienstverlening. Er komen minder openingsuren voor de fysieke loketten.
Mevrouw de schepen, een actueel onderwerp. Er waren daarstraks acties aan de ingang van de gemeenteraad. Er komen minder openingsuren voor de fysieke loketten met minder personeel. En het mobiele dienstencentrum verdwijnt. Interessant. Ik heb daar nog niets over gehoord vanavond, maar dat is wel belangrijk. Wij hebben de cijfers van het mobiel dienstencentrum even opgevraagd. Raad eens hoeveel Gentenaars er jaarlijks geholpen worden door dat mobiel dienstencentrum? Elfduizend. Dat is meer dan ik gedacht had. Als je dat op de lijst zet van vaste dienstencentra, is dat mobiele dienstencentrum het vijfde belangrijkste dienstencentrum. Dat gaan we toe doen en beweren dat het niet ten koste gaat van de dienstverlening. Blijkbaar vervult dat mobiele dienstencentrum een belangrijke rol voor die nabijheid.
Dat verdwijnt en is ten koste van de dienstverlening.
Ik lees in real time het verslag van de actie daarnet op de nieuwswebsite. Ik zie dat Sofie Bracke zegt: "Dat klopt niet, want we gaan dat oplossen met digitale dienstverlening. Wij zoeken onnodig naar tegenstellingen. De Stad Gent is geen Bol.com. De loketten blijven bestaan, maar waar we kunnen digitaliseren we. Alles heeft zijn voordelen. Vorige maand vertrok mijn zoon op kamp naar het buitenland. Om half tien 's avonds kon ik dat met enkele muisklikken opvragen. Er komt geen ambtenaar bij te pas." Dankzij de digitalisering heb ik hier nu al uw reactie. Maar ik kan u andere anekdotes vertellen. Het is een beetje schaamteloos, maar ga het toch vertellen.
Een paar weken geleden weigert Ivago mijn GFT-bak mee te nemen omdat hij te vol was. Ik voel nu de ogen van Yüksel in mijn rug priemen: "Ze hebben groot gelijk. Je moet hem maar zo vol niet steken." Ik was fout, mijn GFT-bak was te vol. Je kan dat digitaal allemaal regelen. Je moet dat een keer proberen. Ik ging een nieuwe bak aanvragen, want de huidige was veel te klein. Om die grotere bak te krijgen, moet je eerst de huidige bak leeg aan de deur zetten. Maar die zat boordevol. Je kan dat digitaal niet oplossen. Hoe heb ik dat opgelost? Dankzij een vriendelijke mevrouw van Ivago die dat zeer efficiënt, praktisch, daadkrachtig en vriendelijk heeft opgelost. Een zeer goede dienstverlening. Voor een goede dienstverlening heb je uiteraard een beetje digitalisering nodig, maar vooral echte mensen die andere mensen helpen.
Collega's, waarom is dat de mobiele dienstencentrum zo belangrijk? Omdat niet iedereen mee is met die digitale innovaties. Ik doe mijn best en ben geen digitale Neanderthaler. Maar zeer recent onderwijs wijst uit dat één op de twee Belgen niet mee is. Er is een grote digitale kloof, ook in onze Stad, en met het mobiele dienstencentrum probeerden we dat op te lossen. Er is maar één manier om die digitale kloof te overbruggen, en dat is door daar personeel op te zetten die de mensen daarmee helpt. Dat is het antwoord. Niet minder personeel, maar meer. Een ander voorbeeld is het sluikstorten. Collega Ben Chikha zegt dat er niet wordt geraakt aan de dienstverlening bij Ivago. Je weet dat er een man weggaat bij de sluikstortploeg? Nee? Er is één ploeg die het sluikstort ophaalt, zoals zetels en frigo's die ergens gedumpt worden. Een chauffeur met een kraan en een tweede man om te helpen inladen. Die tweede is niet meer nodig en wordt weg bespaard. Dat snap je toch niet. Elke commissie opnieuw hebben we het over meer geel op straat, over het belang om dat sluikstort op te ruimen. Het verslag van de ombudsvrouw staat er vol van. Mensen liggen daar wakker van. Wat doen wij? Een man schrappen bij de sluikstortploeg. "Er wordt niet geraakt aan de dienstverlening." Uiteraard wel. Denk je dat die man alleen meer kan dan met twee?
Ik rond af, voorzitter, op de daklozenopvang wordt er bespaard. Er is al veel over gecorrespondeerd met het kabinet die mij probeert uit te leggen dat het allemaal niet zo erg is. Ik kijk naar de boeken: op pagina 144 staat ervoor de komende jaren min 1,2 miljoen op de begroting voor de daklozenopvang. Je kan mij zoveel uitleggen dat de ene post naar de andere verschuift en we niet op de inhoud van het werk gaan besparen. Maar ik hoor schepen Coddens zeggen: "Het is logisch dat we daarop besparen, want er is minder of geen nood aan extra bedden in de winterperiode." Is dat zo? Is de
daklozencrisis plots opgelost? Heel die crisis - waarover we nu spreken - zal geen impact hebben. "Er is nog ergens een budget wat we kunnen inzetten als het echt nodig is." Ik snap dat niet. Er zijn honderden daklozen in Gent. En daarop gaan we besparen.
Uiteraard is er een probleem met de nachtopvang, meneer Coddens. Ik weet waarom niet meer mensen daar naartoe gaan. Je moet als alleenstaande moeder met uw lagere schoolkinderen om negen uur 's avonds eens inbellen op de nachtopvang. En daar dan terechtkomen tussen met mensen met psychiatrische problemen en met een drugsgebruik. Ik moet u de realiteit niet vertellen. Iedereen weet dat de nachtopvang geen duurzaam model is. We moeten inzetten op andere methodes en andere oplossingen. Maar de oplossing is verdorie toch niet minder budget, maar meer. Doe het anders! Doe het beter! Maar niet minder, want dat is geen antwoord op de uitdagingen waar wij voor staan. Ik ga het hier bij houden.
Collega's, ik heb geprobeerd om een paar punten samen te vatten. Voorzitter, wij hebben straks nog een amendement bij die onroerende voorheffing. Ik denk dat ik het belang ervan voldoende heb toegelicht, maar de techniciteit kunnen we misschien straks heel kort toelichten. Dank u wel.
