GENT – Maandagavond stemt de Gentse gemeenteraad een nieuwe deontologische code. Die moet het sluitstuk worden van de ‘politieke vernieuwing’ in Gent na Optima, de Publipart-affaire en affaire-Bracke. “De berg heeft een muis gebaard,” reageert PVDA-kopstuk Tom De Meester. “Wij willen dat de stad een radicale keuze maakt voor democratische controle en burgerparticipatie. En harde garanties tegen het het misbruiken van invloed, tegen zelfverrijking, en tegen het sfeertje van ons-kent-ons. Maar die zijn nergens te bespeuren. Sterker nog: op dezelfde avond dat ze die gedragscode stemmen, organiseert de gemeenteraad een nieuwe benoemingscarrousel.”
Het Gentse schepencollege beloofde na de schandalen van Optima en Publipart om schoon schip te maken. Mandaten werden opgelijst en kabinetten berekenden tot op de komma hoeveel schepenen precies verdienden met hun officiële wedde en betaalde bijbaantjes. Er werden dure eden gezworen over 'nieuwe politieke cultuur' en 'transparantie'. Maar wie de nieuwe gedragscode voor lokale mandatarissen van nabij bekijkt, ziet dat er daar maar bitter weinig van overblijft. Zo wordt in de nieuwe gedragscode expliciet gezegd dat het vermijden van (de schijn van) belangenvermenging de individuele verantwoordelijkheid blijft van elke mandataris.
“Er komen dus géén waterdichte schotten tussen publieke mandaten en functies binnen de privésector. Dat is een gemiste kans”, aldus Tom De Meester. Volgens de PVDA zijn er ook verschillende achterpoortjes ingebouwd in de code. Ze verwijst naar de uitzonderingen die de nieuwe code voorziet voor dienstverlening en cliëntelisme. Ook het nieuwe verbod op gesponsorde dienstreizen is onvolledig: het vermeldt enkel een financiële tussenkomst door private bedrijven, niet door private personen. De linkse partij klaagt verder ook aan dat er geen enkele controle is op lobbycontacten. “Wij hadden graag een lobbyregister gezien, en de verplichting dat een lid van de administratie aanwezig is bij elk contact met de bedrijfswereld. Maar er komt nu helemaal niets. Welke lessen zijn er eigenlijk getrokken uit Optima en Publipart?”
Hoogste straf is ‘publieke afkeuring’. Wie laat zich daardoor afschrikken?
“Ook de nieuwe deontologische commissie, die dit allemaal moet controleren, is voor ons een pijnpunt,” vervolgt De Meester. “In plaats van een onafhankelijk orgaan zien we opnieuw de politieke overwegingen en de sfeer van ons-kent-ons zegevieren. Waarom worden de ‘onafhankelijke experts’ genomineerd én aangeduid door politici? Wat zijn de garanties voor hun onafhankelijkheid dan nog?”
De Meester vreest ook dat de commissie weinig slagkracht zal hebben: “De hoogste straf die ze kunnen uitdelen is ‘een publieke afkeuring’. We hebben genoeg gezien hoe Geert Versnick of Christophe Peeters zich daar niets van aantrekken. Kijk, in Antwerpen diende Groen een klacht in naar aanleiding van contacten tussen het stadsbestuur en de Land Invest Group. Je moet je de vraag durven stellen: ‘Zou dit nieuwe reglement daar nu een verschil maken?’ Ik ben zeker van niet.”
Ondertussen gaat de benoemingscarrousel gewoon door. Met het afsplitsen van de maatschappij TMVS van TMVW komen er opnieuw 4 postjes bij, zegt de PVDA. Daarnaast moet een deel andere mandaten herverdeeld worden. “Er komt een aangifteplicht voor alle mandaten, maar geen enkele beperking op het cumuleren van die postjes,” zegt De Meester. “Met andere woorden, Gentse politici mogen zichzelf of hun vrienden nog altijd verrijken met allerlei bijverdiensten. Het is trouwens maar de vraag of die mandatenlijst publiek zal gemaakt wordt.”
