Gentse stadsbegroting ‘gemiste kans’ voor betaalbaar wonen en armoedebestrijding

Uit een analyse van de Gentse stadsbegroting blijkt dat de stad Gent slechts 3,2% van haar investeringsbudget besteed aan betaalbaar wonen. “Veel te weinig”, aldus Tom De Meester. “We pleiten voor een reeks heffingen op bedrijven, grondspeculanten, grote vervuilers en banken. Die moeten 22 miljoen euro in het laatje brengen. Daarmee kan geïnvesteerd worden in betaalbaar wonen, armoedebestrijding en een brugfiguur in élke school.”

Eind oktober kondigde het Gentse stadsbestuur tijdens een persconferentie een “budget in evenwicht tot 2020” aan. Bovendien zou er 20 miljoen euro extra vrijgemaakt worden voor enkele belangrijke maatschappelijke uitdagingen. Toen we deze begroting opvroegen via “openbaarheid van bestuur”, kregen we nul op het rekest. “De politieke besprekingen zitten momenteel in de afrondingsfase”, luidde de officiële motivering. Het duurde uiteindelijk nog tot begin december alvorens de cijfers publiek gemaakt werden.

De begrotingswijziging 2016, begroting 2017 en de meerjarenbegroting 2016-2020 bevatten samen zo’n 1000 bladzijden aan hoofdzakelijk ondoorzichtige tabellen met minimale toelichting. Zo valt bijvoorbeeld de toewijzing van de 20 miljoen euro extra middelen slechts heel indirect af te leiden uit de wijzigingen aan de strategische nota die werd opgenomen in het budget. De vraag van de PVDA om een gedetailleerde verdeling te krijgen van de 20 miljoen euro blijft tot op vandaag onbeantwoord.

Een brugfiguur in elke school

We zijn erg tevreden met de aanwerving van 3,5 VTE extra brugfiguren in het onderwijs - "die doen fantastisch werk aan de basis", aldus Tom De Meester - maar door een herschikking van de middelen leidt deze verhoging, paradoxaal genoeg, tot het schrappen van brugfiguren in een aantal scholen. Zo verliest bijvoorbeeld de stedelijke basisschool De Feniks haar brugfiguur, tot groot ongenoegen van de leerlingen en ouders.

Eigenlijk zou er in een diverse stad als Gent in élke school een brugfiguur aanwezig moeten zijn. Maar het grootste deel van de 20 miljoen euro extra middelen wordt doorgeschoven naar het politiekorps. Wél 30 agenten maar slechts 3 brugfiguren, terwijl de nood veel groter is? Die verhouding zit niet meer juist.

Amper 3,2% voor betaalbaar wonen

Betaalbaar wonen en armoedebestrijding: dat moeten de échte prioriteiten zijn. Uit een analyse van het investeringsbudget blijkt echter dat de Stad Gent tussen 2014 en 2022 amper 26,5 miljoen euro investeert in betaalbaar wonen. Dat is slechts 3,2% van het totale investeringsbudget van 833 miljoen euro.

Een goed voorbeeld is het stadsontwikkelingsproject Ledeberg Leeft, goed voor een totaal van 22,5 miljoen euro. Daarvan gaat minder dan 1 miljoen euro (of 4,18%) naar woonprojecten.

Dat getuigt van weinig ambitie. Er wordt ondertussen wél fors geïnvesteerd in een nieuwe parkeertoren, maar daarin kun je natuurlijk niet wonen.

Daarbij komt dat de zogenaamde ‘budgetwoningen’ in een groot aantal stadsontwikkelingsprojecten, zoals aan de Oude Dokken en Tondelier, voor de meeste Gentenaars gewoonweg onbetaalbaar zijn.

En er is meer, hoewel de Stad Gent in 2016 nog 12,2 miljoen euro voorzag voor betaalbaar wonen, zakt dit budget in 2017 helemaal weg tot 4,1 miljoen. In 2016 was er voor sociale huisvesting éénmalig een extra budget van 5 miljoen euro voorzien. Maar daarmee is het probleem uiteraard niet opgelost. Alleen al voor de renovatie van de duizenden verkrotte sociale woningen van WoninGent is de komende jaren 300 miljoen euro nodig.

Tijdens het verkiezingsjaar 2018 investeert de Stad Gent nog amper 1,2 miljoen ofwel 1,34% van haar investeringsbudget in ‘betaalbaar wonen’. “Hoe Tom Balthazar met minder dan 5 euro per bewoner een vuist wil maken tegen de oprukkende huur- en woonprijzen in onze stad is mij een totaal raadsel,” reageert Tom De Meester.

Stadsdiensten op hun tandvlees

Opvallend in het budget is ook de afname van het personeelsbestand van de Stad Gent. Dat daalt van 4.500,6 voltijdse equivalenten in 2017 naar 4.303,5 VTE in 2020. Het zullen vooral oudere werknemers zijn, die niet vervangen zullen worden door jongeren. Aangezien 200 voltijdse arbeidsplaatsen verloren zullen gaan, zou dat weleens een negatief effect op de jongerenwerkloosheid in Gent kunnen hebben.

Heel wat stadsdiensten zitten nu al op hun tandvlees. De vakbonden voerden eerder al actie in gemeenschappelijk front rond het personeelstekort bij de Gentse stadsdiensten. We moeten de tendens waarbij steeds meer kerntaken van de Stad Gent worden uitbesteed aan ‘satellietorganisaties’ van de Stad Gent en private partners, in de gaten houden.

Boetes fors omhoog

Ook het beleid van GAS-boetes wordt versterkt en het controleren van parkeerverboden wordt "een duidelijke prioriteit". Dat zegt schepen Christophe Peeters. Dat blijkt ook uit de cijfers. De inkomsten uit boetes springen omhoog van 2,8 miljoen in 2016 naar 7,4 miljoen euro in 2017, om daarna terug te zakken tot 4,8 miljoen. “De GAS-ontvangsten zijn opgenomen onder deze rubriek”, leert de toelichting, maar dat verklaart niet waarom de boetes zo’n hoge vlucht nemen in 2017 om daarna terug te zakken. “Rekent de Stad Gent op verschillende miljoenen euro van extra boetes en GAS-inkomsten bij de invoering van het mobiliteitsplan?” vraagt Tom De Meester zich af. Als dat klopt dreigt het draagvlak voor duurzame mobiliteit nog verder onderuit gehaald te worden.

Meer belastingen op grote bedrijven

De Gentse lokale belastingen op bedrijven, leegstand, speculatie, industriële milieuvervuiling en banken zijn vandaag slechts goed voor zo’n 10 procent van alle belastinginkomsten. Dat is bijzonder weinig. In Zwijndrecht, een andere industriële havengemeente, betalen de bedrijven bijna 40 procent aan lokale bedrijfsbelastingen.

Mochten een reeks gemeentelijke heffingen verhogen, dan kunnen de sterkste schouders ook de zwaarste lasten dragen. We stellen concreet voor om 10 gemeentelijke bedrijfstaksen fors te verhogen en de belastingdruk op die manier eerlijker te verdelen.

De belasting op leegstand en onbebouwde woonkavels zouden we verdubbelen en de opcentiemen op de Vlaamse milieubelasting en reclameborden verhogen. De gezinnen moeten dus géén extra taksen betalen. In ons voorstel verhogen we enkel progressief de bijdragen van grote bedrijven, grondspeculanten, grote vervuilers en banken. Dat is een kwestie van elementaire rechtvaardigheid.

Deze alternatieve begroting kan jaarlijks 22 miljoen euro extra in het laatje brengen. Daarvan kan jaarlijks 10 miljoen geïnvesteerd worden in de renovatie van (leegstaande) sociale woningen. De rest van het budget willen we investeren in de aanpak van kinderarmoede, het opzetten van ambitieuze projecten rond betaalbaar wonen op de private huurmarkt en het aanwerven van extra brugfiguren.