Maandag 25 april 2022 kwam het burgervoorstel “Recht op protest” op de Gentse gemeenteraad. 30 middenveldorganisaties dienden dit voorstel in om onze democratische rechten en het recht op protest te verdedigen en toegankelijker te maken. Ze verwijzen naar het Amsterdams model, waar een melding van 24 uur voor de actie voldoende is. Ook eisen ze een meldingsplicht in plaats van een toelating en een halt aan GAS-boetes voor protest of (vrije) meningsuiting.
“Dit voorstel gaat inhoudelijk over het belangrijkste aspect van democratie: burgers een stem geven. Dat is niet alleen met de verkiezingen een bolletje te kleuren.
Dat is de mensen de mogelijkheid geven om zich op straat, in de openbare ruimte, te organiseren, tussen de mensen, op een directe manier, van onderuit, échte sociale actie met eisen waar mensen van wakker liggen.” reageert Sonja Welvaert, gemeenteraadslid van PVDA.
Dat is ook hoe PVDA naar het politieke leven kijkt: hoe daaraan deel te nemen en hoe de échte veranderingen gebeuren in Gent, in België en in de wereld. Denk maar aan de invoering van de sociale zekerheid, de 8-uren-werkdag, vakantiedagen, vrouwenstemrecht en stemrecht in het algemeen en vele andere realisaties van de werkende klasse die op straat zijn veroverd.
Protest is hierbij een fundamenteel recht, een éssentieel democratisch principe. “Wie dat protest niet duldt gelooft dus ook niet in vooruitgang van onderuit.” vervolgt Welvaert.
Die kijk op democratie staat lijnrecht tegenover de criminalisering van actie met GAS-boetes: “We hadden ervoor verwittigd bij de invoering van GAS-boetes: namelijk dat dit misbruikt zou worden bij sociale acties. Wel, dat is wat er vandaag gebeurt. Ik denk bijvoorbeeld aan de Black Lives Matter-betoging die niet werd toegestaan door de burgemeester onder het mom van de corona-maatregelen. Deelnemers aan die manifestatie kregen allemaal een verwittiging, zeg maar dreiging, van de politie dat de betoging niet werd toegelaten en ze hiervoor beboet kunnen worden. Daarmee schrik je burgers bewust af om hun democratische rechten uit te oefenen.”
Het feit dat acties vandaag in Gent beboet worden met GAS-boetes is criminalisering van (vrije) meningsuiting, vrijheid van actie en dus onze democratische rechten. Dat moet stoppen. Er worden boetes uitgeschreven en er wordt ook regelmatig mee gedreigd door de politie.
“Verder is er ook een totale willekeur bij deze boetes en zelfs bij het kwijtschelden ervan. Zo heb ik zelf ooit een GAS-boete gekregen. Ik plaatste een verkeersbord aan de Kortedagsteeg om een boeteval aan te klagen. Ik heb die toen aangevochten met het argument dat het over een politieke actie ging en uiteindelijk heb ik deze niet moeten betalen. Ik had geluk. Maar mevrouw Van Den Rijse (ABVV) en meneer Vandeputte (ACV) moeten die wél betalen. Die willekeur in de toepassing ervan is niet oké, de uitvoering van democratische rechten beboeten is de criminalisering ervan. Dat is anti-democratisch.”
Momenteel moeten acties in Gent een maand van tevoren worden aangekondigd. Daarbij is een toelating nodig van de burgemeester. Volgens de initiatiefnemers moet een melding volstaan die 24 uur voor de actie wordt aangekondigd, zonder toestemming van de burgemeester. Ze verwijzen hiervoor naar Amsterdam als voorbeeld.
Sonja Welvaert: “Het reglement schrikt organisaties met minder ervaring in het actievoeren af om hun stem te gebruiken op straat. Ze zien dat ze een maand van tevoren een aanvraag moeten doen, beseffen dat ze beboet kunnen worden en laten het dan maar zo. Ze durven misschien niet omdat hun werking zo’n boetes niet kan bekostigen. Dat zijn gemiste kansen om hun democratische rechten te kunnen uitoefenen.”
“Als er vandaag de dag én door de burgemeester én door de politie zo flexibel met het reglement wordt omgegaan en er dus eigenlijk al gewerkt wordt volgens de principes uit dit voorstel, waarom passen we het reglement dan niet gewoon aan? Het is nu toch niet aan de uitvoerende macht om burgers toe te laten zich te verzetten tegen wat de uitvoerende macht allemaal uitsteekt? Dat is net de essentie van protest. Een melding hiervan moet volstaan.” concludeert Welvaert.
PVDA steunde als enige partij dit burgervoorstel. Vooruit, Groen, Open VLD, CD&V en N-VA stemden tegen. Vlaams Belang onthield zich.
