Onderwijs voor de stad

Als PVDA vinden we een solidaire samenleving belangrijk. Dit moet zich ook reflecteren in het onderwijs. Het onderwijs helpt de kinderen zich te ontplooien en te ontwikkelen. Het brengt de kinderen kennis bij om de wereld te begrijpen, hen kritisch en weerbaar maken om die wereld beter te maken, hun creativiteit, leergierigheid en vindingrijkheid stimuleren om aan de uitdagingen van morgen te werken. Naast deze individuele ontplooiing moet echter ook sociale vorming voorop staan, waarbij leerlingen voor elkaar leren zorgen en leren hoe ze samen de maatschappij van de toekomst vorm kunnen geven. Onderwijs moet de hefboom zijn voor emancipatie en sociale gelijkheid.

Onderwijs vanuit respect voor mens en natuur, moet kunnen plaatsvinden in een veilige omgeving (zowel fysiek als psychisch). Als onderdeel van hun leerproces mogen kinderen en jongeren proberen, mislukken en fouten maken.

Armoede is ook een aanslag op het recht op onderwijs

Versterk de expertise rond armoede

Het huidige OCMW-beleidsplan besteedt al heel wat aandacht aan het versterken van de expertise rond armoede, ook in het onderwijs. Dit is heel positief. Heel wat scholen worstelen echter nog steeds met de uitwerking van een doordacht armoedebeleid. Het is belangrijk om aan de school het signaal te geven dat ze er niet alleen voorstaat, en tegelijk dat ze meer kan doen dan ze zelf denkt. Er is namelijk al heel wat expertise beschikbaar rond de omgang met armoede op school, zowel bij de pedagogische begeleidingsdiensten, als bij welzijnsactoren en armoede-organisaties. De PVDA ondersteunt daarom ook de voorstellen van de armoede-organisaties, zoals het aanbieden van de mogelijkheid om de schoolrekening gespreid en cash te betalen en het vermijden van deurwaarders of incassobureaus. Ook pleit de PVDA ervoor dat de stad de scholen ter zake ondersteunt door de beschikbare expertise toegankelijker te maken en te verbreden. De pedagogische begeleidingsdienst, het onderwijscentrum Gent en de brugfiguren kunnen hierin een sleutelfunctie vervullen. Het systeem van de brugfiguren heeft reeds meer dan zijn waarde bewezen in het versterken van de band tussen ouders en de school. Scholen moeten op dit vlak vertrouwen en continuïteit kunnen opbouwen. Het is dan ook ontoelaatbaar dat het recht op een brugfiguur voor scholen onzeker is. De expertise die de pedagogische begeleidingsdienst en het onderwijscentrum rond armoede opbouwt, kan opengesteld worden voor alle Gentse scholen.

Breid de voor- en naschoolse opvang uit, onder begeleiding van gekwalificeerd personeel

De PVDA waardeert het huidige aanbod van de stad, met goed uitgebouwde STIBO’s, waar in de vakantieperiodes ook leerlingen die in niet-stedelijke scholen school lopen gebruik van kunnen maken. Momenteel is dit beperkt tot de leeftijd van zeven jaar. Omwille van de lage financiële drempel van de STIBO’s, pleit de PVDA ervoor om het aanbod uit te breiden tot het einde basisonderwijs, voor alle leerlingen. De opvang dient verzorgd te worden door gekwalificeerde en goed opgeleide begeleiders. We kijken hiervoor o.a. naar monitorenopleidingen en de nieuwe HBO5-opleiding buitenschoolse kinderopvang.

Stel de studiekeuze uit

In het secundair onderwijs liggen de kosten vaak hoog (uitstappen, (invul)boeken, mappen, rekentoestel, …). In vele vooral tso- en bso- richtingen komen daar de aan deze richtingen gebonden (vaak dure) professionele materialen en kledij bovenop. Leerlingen en hun ouders moeten deze materialen al aankopen vooraleer duidelijk is of zij het beroep in kwestie wel effectief kunnen/willen uitoefenen.

Als PVDA pleiten we voor een uitstel van studiekeuze tot 16 jaar (zie doelstelling m.b.t. gemeenschappelijke stam en uitstel studiekeuze). Die kan ervoor zorgen dat deze grote kosten worden uitgesteld of op z’n minst meer in de tijd gespreid kunnen worden.

De stad moet aandringen op meer middelen (uren leerkracht, punten omkadering, budget) voor onderwijs

Het is duidelijk dat de lestijdenpakketten die de scholen op dit moment toegewezen krijgen onvoldoende zijn om aan alle noden te kunnen tegemoet komen: naast het vormen van een steeds diverser wordende groep leerlingen, wordt van de scholen verwacht dat zij een zorgbeleid uitwerken, een gezondheidsbeleid, ICT-beleid, een beleid rond leerlingenbegeleiding, rond pesten, kwaliteitszorg, klimaat,… Echter, de voorbije jaren zijn de verwachtingen gegroeid, zonder dat er bijkomende middelen ter beschikking werden gesteld. Zeker in de grotere steden, waar leerlingenaantallen jaar na jaar groeien, zorgt dit voor tekorten.

Hoewel de financiering van scholen en het gehanteerde systeem Vlaamse materie zijn, vinden we als PVDA dat de stad er als grote inrichtende macht bij de Vlaamse overheid moet op aandringen om algemeen meer middelen te voorzien om kwaliteitsvol onderwijs en ondersteuning aan te bieden en specifiek een bijzonder beleid uit te werken om de grootstedelijke capaciteitsproblematiek op te lossen.

Het keurslijf van uitgeverijen is duur voor ouders en scholen. Dring de afhankelijkheid terug. Heel wat scholen besteden een groot deel van hun werkingsmiddelen aan de aankoop van de (digitale) leermiddelen die door uitgeverijen worden aangeboden. Aangezien deze leermiddelen vaak invulschriften of bordboeken bevatten, moeten deze ook jaarlijks opnieuw worden aangekocht. Dit neemt in het basisonderwijs een grote hap uit het werkingsbudget van de school. In het secundair onderwijs worden deze kosten doorgerekend aan de ouders. Tegelijk is er een belangrijk inhoudelijk aspect: de private leermiddelen zijn gericht op de gemiddelde leerling op de gemiddelde school. Ze zijn met andere woorden niet aangepast aan specifieke schoolcontexten en leerlingenpopulaties, ze houden geen rekening met bijzondere behoeftes en noden. Leerkrachten worden op deze manier niet gestimuleerd om doelgericht na te denken over de leerstof die ze aan hun leerlingen willen aanbieden en welke pedagogisch-didactische methodes daarvoor het meest geschikt zijn.

Als PVDA pleiten we voor een herwaardering van de leraar als professional. Dit komt niet alleen de beroepsfierheid van de leerkracht ten goede, maar ook de portefeuille van de school en de ouders vaart er wel bij. We dringen er bij de stad als inrichtende macht dan ook op aan om aan haar scholen het signaal te geven dat zij zich niet afhankelijk hoeven op te stellen van op winst gerichte private ondernemingen. Leerkrachten zijn immers professionals, en er is al heel wat waardevol didactisch materiaal beschikbaar, bijvoorbeeld via de (gratis) educatieve portaalsite KlasCement, bij collega’s, en via de pedagogische begeleidingsdiensten. Deze laatsten kunnen de deskundigheid van leerkrachten ter zake verder versterken en hun competenties aanscherpen om de kwaliteit van leermiddelen te beoordelen.

Werk de ongelijkheid weg en verhoog de slaagkansen voor iedereen

Integreer op stedelijk niveau de gemeenschappelijke stam met uitstel van studiekeuze

Onderzoek na onderzoek toont aan dat het Vlaamse onderwijs er niet in slaagt de sociale kloof te dichten. Leerlingen uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische status zijn oververtegenwoordigd in de statistieken van schoolse vertraging en mislukking en zijn de grootste slachtoffers van het zogenaamde watervalsysteem. Heel wat onderzoek toont aan dat de vroege selectie die ons systeem kenmerkt, de sociale kloof in de hand werkt. Studiekeuzes op latere leeftijd zijn doordachter en minder sociaal bepaald. Dit is zeker het geval indien deze keuze wordt voorafgegaan door een veelzijdige algemene vorming waarin leerlingen met alle mogelijke domeinen, mogelijkheden, … hebben kunnen kennis maken. Op deze manier leren zij immers hun sterktes en zwaktes kennen, hun voorkeuren en competenties, hebben ze kunnen proeven van dingen die ze niet kennen van thuis uit en is hun wereld vergroot.

Als PVDA dringen we bij de Vlaamse overheid dan ook aan op een langere gemeenschappelijke stam en op het uitstellen van de studiekeuze tot 16 jaar. Tegelijk pleiten we ervoor dat de stad ter zake een voorbeeldfunctie vervult: de vertaling van de modernisering van het secundair onderwijs en de nieuwe eindtermen voor het leerplichtonderwijs op het stedelijke niveau kan de gemeenschappelijke stam en uitstel van studiekeuze een duidelijke plaats geven.

Streef naar samenwerking tussen netten i.p.v. concurrentie

Concurrentie tussen scholen leidt niet tot kwaliteitsverbetering. Als PVDA pleiten we voor samenwerking tussen de verschillende onderwijsnetten. De stad kan al op korte termijn meer solidariteit en samenwerking verwezenlijken. Bijvoorbeeld door de expertise van de pedagogische begeleidingsdienst open te stellen naar andere netten, ondersteuningsnetwerken netoverschrijdend hervormen, het onderwijscentrum verder uit te bouwen …

Inzetten op sociale mix in alle Gentse scholen

Als PVDA vinden we het streven naar een sociale mix op school vanzelfsprekend. Een school moet een reële afspiegeling zijn van de maatschappij, die steeds diverser wordt. Een school is dan ook de plaats bij uitstek waar leerlingen leren samenleven. Dit uitgangspunt betekent dat we niet te vinden zijn voor systemen waarin moet gekampeerd worden om ingeschreven te raken in de school. Dergelijke ‘wetten van de sterkste en de snelste’ versterken immers de sociale ongelijkheid.

Als PVDA onderschrijven we de principes die aan de basis liggen van het huidige centraal aanmeldingsregister met dubbele contingentering. Dit moet voor àlle scholen op het Gentse grondgebied behouden blijven. Daarnaast pleiten we voor informatiemomenten en kennismaking met de verschillende scholen binnen een wijk om de ouders het aanbod te laten kennen. We spiegelen ons aan het voorbeeld van scholen in de wijk Sluizeke-Muide. Daar worden nieuwe ouders in groep rondgeleid in de verschillende scholen van de wijk.

Zorg voor elk kind

Als PVDA vinden we dat de maatschappij de verantwoordelijkheid heeft om voor elk kind te zorgen. Dit kan via een sterke wijkwerking en professionele omkadering door een ruim team van zorgverstrekkers (psychologen, medische ondersteuning, opvoedkundigen, sociale werkers, onderwijskundigen, …) die op wijkniveau samenwerken om alle kinderen vanaf hun geboorte op te volgen en ouders te versterken. Kind en Gezin, het CLB en onderwijs (met de brugfiguren als sleutel) dienen hiervoor nauwer samen te werken. Dergelijk netwerk kan ook een belangrijke preventieve rol spelen bijvoorbeeld bij spijbelproblematiek, schoolmoeheid of risico op vervroegd schoolverlaten. In het bijzonder kwetsbare ouders hebben steun nodig om de weg te vinden naar de juiste instanties en bv overtuigd te worden van de voordelen van vroegtijdig onderwijs, … Men kan hiervoor bijvoorbeeld het systeem van brugfiguren uitbreiden naar voorschoolse leeftijd. Net zoals bij het armoedeproject ‘Kinderen eerst’, kunnen meer kwetsbare ouders worden geholpen wanneer de nadruk gelegd wordt op de samenwerking tussen de verschillende organisaties en diensten en wordt de drempel verlaagd wanneer de instanties zelf kwetsbare ouders opzoeken.

Voorzie ruimere omkadering en stimuleer vernieuwing in onderwijsorganisatie

Om aan de groeiende noden en verwachtingen tegemoet te kunnen komen, pleiten we als PVDA voor een ruimere omkadering zodanig dat scholen zelf een doordachte keuze kunnen maken i.v.m. klasorganisatie op basis van de mogelijkheden in de school en noden bij het leerlingenpubliek. Dit kunnen kleinere klassen zijn, maar bv ook teamteaching voor grotere klassen of graadsklassen (waarin zowel leerlingen als leerkrachten van elkaar kunnen leren), … Een ruimere omkadering moet het ook mogelijk maken de ondersteuning van leerlingen M-decreet te versterken, meer mogelijkheden te bieden voor professionalisering, meer overleg en samenwerking te creëren, … Om hun ontwikkeling te bevorderen moeten leerkrachten voldoende kansen krijgen om te overleggen en samen te werken met hun collega’s, om nascholingen en coaching-op-de-vloer te volgen, om samen beleid te voeren, om te reflecteren – bij voorkeur samen met teamleden – op wat ze doen in de klas in een poging om de impact van hun onderwijs op het leren van hun leerlingen te maximaliseren.

Als PVDA vinden we dat de stad bij de Vlaamse overheid moet aandringen op een ruimere omkadering om dit te kunnen realiseren, en dat de stad voor haar eigen onderwijs een voortrekkersrol moet opnemen door vernieuwingen binnen de stedelijke scholen te stimuleren.

Samen naar de meet

Als PVDA vinden we dat iedereen nood heeft aan en recht heeft op een goede algemene vorming (zie ook voorstel gemeenschappelijke stam en uitstel studiekeuze). Daarbij vinden we het cruciaal om af te stappen van het idee dat alle leerlingen hetzelfde leren, op hetzelfde moment en in hetzelfde tempo. Menig onderzoek heeft reeds aangetoond dat dit niet het geval is.

In onze huidige maatschappij worden kinderen met een ‘tragere’ ontwikkeling steeds meer als een hinder gezien voor de kansen van zij die meer aankunnen. De ‘sterken’ worden als het ware afgeremd door de ‘zwakkeren’. En wie uitvalt, heeft de verantwoordelijkheid zich tijdig ‘bij te werken’. Met die visie verdedigt men echter een status quo van ongelijkheid in opleiding, in kansen, in resultaten. Jaarklassensystemen en zittenblijven houden deze kloof in stand. We zien als gevolg daarvan een wildgroei van private diensten ontstaan om leerlingen met tekorten mits betaling vooruit te helpen: dit houdt ongelijkheid in stand en werkt stigmatiserend.

Als PVDA vinden we dit problematisch. ‘Samen naar de meet’ brengt andere doelen op het voorplan: kinderen en jongeren die achterom kijken en mee verantwoordelijkheid dragen om wie het lastig heeft er bij te betrekken. Tijd maken en investeren in het ondersteunen en helpen bij wie het moeilijk heeft. Dit is ook onderdeel van de groei naar een solidaire school en maatschappij. De stad kan een voortrekkersrol spelen door in haar eigen scholen initiatieven op te zetten met andere klas- en schoolorganisatie.

Professionalisering, vorming

Zet in op professionalisering van lerarenteams

Uit diverse onderzoeken blijkt dat de leerkracht dé bepalende factor is in het welbevinden en de leerresultaten van leerlingen. Leerkrachten zijn spilfiguren in het leven van onze kinderen en jongeren. Zij geven energie, stimuleren nieuwsgierigheid en leergierigheid. Hierover is deskundigheid en kritische zelfreflectie noodzakelijk. Daarnaast worden lerarenteams en directies geconfronteerd met groeiende verantwoordelijkheden en verwachtingen. Dit alles vraagt heel wat expertise, zowel bij lerarenteams als bij directies en middenkader. De stad heeft als inrichtende macht heel wat mogelijkheden om professionalisering te versterken en te stimuleren.

Als PVDA pleiten we er daarom voor dat de pedagogische begeleidingsdienst en het Onderwijscentrum Gent maximaal inzetten op de professionalisering van haar onderwijzend personeel, in eerste instantie rond typische grootstedelijke problematieken en fenomenen als diversiteit, armoede, meertaligheid, … We pleiten niet alleen voor navorming waarbij inhoudelijke expertise wordt aangebracht, maar ook voor begeleiding om het geleerde te implementeren in de school- en klaspraktijk. De expertise die op die manier wordt opgebouwd kan o.a. via het Onderwijscentrum Gent, ook worden verspreid naar alle Gentse scholen.

Zet in op professionalisering van middenkader en leidinggevenden

Net als voor leerlingen, is ook voor leerkrachten een veilige omgeving van het grootste belang om kwaliteitsvol te kunnen lesgeven. De directie en het middenkader spelen hierin een cruciale rol, met een aangepast beleid voor beginnende en meer ervaren leerkrachten, vertrekkend vanuit de noden en context van de school. Scholen krijgen ook steeds meer autonomie om ter zake deskundige beslissingen te nemen en keuzes te maken. Dit alles vraagt heel wat expertise, zowel bij lerarenteams als bij directies en middenkader. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitwerking van een professionaliseringsbeleid op schoolniveau, en het samen met de lerarenteams vormgeven van het schoolbeleid. Ook voor directies en middenkader is professionalisering bijgevolg van het grootste belang. Bekwame leidinggevenden zijn een fundamentele factor in het duurzaam omgaan met personeel. We zijn ervan overtuigd dat dit een belangrijke rol kan spelen in bv. het terugdringen van de uitval van leerkrachten.

Als PVDA vinden we het daarom belangrijk dat de pedagogische begeleidingsdienst en het onderwijscentrum maximaal inzetten op de professionalisering van de volledige onderwijsteams.

Openheid en diversiteit

Thuistaal en Nederlands: geef erkenning aan identiteit

Als PVDA kiezen we voor verbindend onderwijs. In dat kader pleiten we ervoor de thuistaal een respectvolle plaats geven op school, en zeker niet bestraffen op gebruik van de thuistaal op de speelplaats.

Een goede kennis van het Nederlands is erg belangrijk, en Nederlands is de instructietaal op school, maar door erkenning te geven aan identiteit (en moedertaal is daar een belangrijk stuk van) werk je verbindend. Dit sluit niet uit dat kinderen ook Nederlands moeten leren, maar dit met meer goesting zullen doen en zich minder afgewezen zullen voelen. Bovendien kan de thuistaal als hulpmiddel worden ingezet voor de verwerving van het Nederlands.

Actief pluralisme: geef erkenning aan identiteit

Als PVDA staan we volledig achter een actief pluralisme in alle scholen en zeker en vast in het stedelijk onderwijs. De diversiteit qua afkomst, overtuiging, cultuur en beleving ook terugzien in de scholen, biedt net een kans om erover te praten, er mee om te gaan, empathisch te beleven wat een ander belangrijk vindt, waarom iemand zich zus of zo gedraagt, kleedt… Dat is ook leerrijk en een oefening in leren samenleven. Het is een actieve erkenning van superdiversiteit in de school en in de stad.

We moedigen de dialoog tussen de verschillende levensbeschouwingen en overtuigingen aan. We geven erkenning aan identiteit. We verzetten ons tegen repressieve maatregelen die bijdragen tot meer segregatie in het onderwijs, zoals een hoofddoekenverbod.

Investeer in gezondheid

Gezonde voeding

We kennen allemaal de verhalen van de kinderen die met lege boterhamdozen naar school komen. We weten ook allemaal dat het onmogelijk is aandachtig of geconcentreerd te blijven op een lege maag. Het aanbieden van gezonde en voedzame maaltijden en tussendoortjes is zeker voor deze groep van het grootste belang. Het is echter voor alle kinderen belangrijk om gezond te leren eten. Onderzoek toont aan dat kinderen die op jonge leeftijd een gezonde levensstijl zijn aangeleerd, dit ook in hun latere leven blijven aanhouden. Ook in dat opzicht heeft de school dus een belangrijke vormende functie.

Als PVDA vinden we het dan ook vanzelfsprekend dat de stad investeert in gezonde maaltijden en tussendoortjes voor alle leerlingen. In dit verband pleiten we ook voor een veralgemening van het project ‘Oog voor Lekkers’ voor het volledige kleuteronderwijs en de 1ste graad van het basisonderwijs. We zijn er bovendien van overtuigd dat dit best kan gegarandeerd worden op een duurzame manier als deze dienst door de stad zelf wordt aangeboden of via sociale economie projecten. Dit laatste biedt het dubbele voordeel dat ook deze een steuntje in de rug krijgen en extra werkgelegenheid kunnen creëren.

Gezonde infrastructuur

Niet enkel bij nieuwe scholenbouwprojecten of grote renovatieprojecten moet er aandacht zijn voor een laag energieverbruik, maar zeker en vast ook voor bestaande schoolgebouwen moet er systematisch aandacht zijn en middelen zijn voor energiezorg en goed beheer. Daarom pleiten we er als PVDA voor om de scholen hierin technisch te ondersteunen in de vorm van een energiecoach, zoals op andere plaatsen soms ook al bestaat ( Sint-Niklaas). De energiecoach kan samen met de school een duurzaam energieactieplan opstellen en opvolgen

Asbest in onze scholen is een ander aan te pakken probleem. In vele scholen van alle netten is er nog veel asbest en die moet verwijderd worden. Punt. Er moet een strategie, een plan zijn om scholen asbestvrij te maken, om kinderen, ouders, personeel en gebruikers van de accommodatie te beschermen. Niet zoals de Vlaamse regering stelt tegen … 2040. Vorig jaar (2017) werden bij een steekproef 300 scholen gecontroleerd op vlak van asbest. In 98 % van de onderzochte scholen was er bouwmateriaal met asbest (daken, gevels, schoolborden, dorpels, vensterbanken.).. Bijna altijd was er wel asbest aanwezig. Wat nog verontrustender was : in 30% van de gevallen was er geen wettelijk verplichte asbestinventaris.

Daarom eisen we :

• Een asbestinventaris van alle scholen onder regie van en bekostigd door Ovam voor eind 2020
• De scholen asbestveilig maken voor het einde van de volgende legislatuur (eind 2024)
• De financiering moet komen uit een (federaal) asbestverwijderingsfonds, gespijzigd door de aandeelhouders van de vroegere asbestproducenten.

In de eerste plaats betekent dit de familie Emsens, de eigenaars van de vroegere Eternitbedrijven, een wereldspeler bij de productie van asbest. Ze hebben gedurende decennia de problemen met asbest ontkend en geminimaliseerd. De familie Emsens bezit het vierde grootste vermogen van ons land.

Gezonde infrastructuur houdt ook in dat we (verder) inzetten op avontuurlijke speelplaatsen, het patrimonium van een school uitbreiden bij leegstand van nabijgelegen bedrijven, gebouwen door ombouwing tot publieke (speel)ruimte vol avontuur en andere nutsvoorzieningen (buurthuis, ontmoetingsruimte), door fiets- en wandelvriendelijke toegang tot school,… en groene ruimte voor (ecologisch) tuinieren, kennis opdoen van natuur…

Zet in op een veelzijdige vorming, maak onderwijs voor hoofd, hart en handen

Als PVDA pleiten we voor een veelzijdige vorming (hoofd, hart, handen) waarin iedereen een goede basis kan verwerven van algemene, wetenschappelijke, technische, historische, culturele,… kennis en vaardigheden. Het gaat erom de wereld te grijpen, te begrijpen en er op in te grijpen. In een veelzijdige vorming is er ruime aandacht voor alle vormen van muzische vorming (media, muziek, woord en drama, beweging en dans en beeldend werken) om mogelijkheden te creëren om iets uit te drukken en te delen met anderen.

Een veelzijdige vorming staat ook voor een gelijkwaardigheid tussen praktijk en theorie. ‘Arbeid’ is niet voorbehouden aan technisch onderwijs of beroepsonderwijs. ‘Arbeid’ ligt maatschappelijk zelfs aan de basis van creativiteit: met je eigen handen en geest iets maken door met materialen aan de slag te gaan. Een veelzijdige vorming houdt ook in dat kinderen in de school leren samenwerken, samen leren beslissingen nemen, samen tijd krijgen om individuele spanningen uit te praten, leren elkaar ondersteunen, democratisch leren omgaan met elkaar.

Een veelzijdige vorming houdt ook in dat we een open houding eigen maken ten aanzien van kinderen uit elk milieu met om het even welke achtergrond. We kunnen van elkaar leren, begrip krijgen voor elkaar en elkaar verrijken met ieders eigen kijk. Het beschouwend omgaan en bevragen van elkaars doen en laten, is verrijkend om de eigen denkkaders te verruimen, er beschouwend op te reflecteren en maakt ons ook rijker om de maatschappij vorm te geven.