Uit cijfers die de PVDA opvroeg blijkt dat er vandaag 365 woningen staan op het leegstandregister van de Stad Gent, een historisch record. Volgens de PVDA staan steeds meer woningen langdurig en structureel leeg. De PVDA wil dat de Stad Gent gebruik maakt van haar sociaal beheersrecht om de 84 woningen die al meer dan vier jaar leeg staan terug bewoonbaar te maken.
Op vijf jaar tijd nam het aantal leegstaande woningen toe met 87%. Van 195 eind 2012 naar 365 begin 2018. Dat blijkt uit cijfers van de Dienst Toezicht van de Stad Gent. Deze toename heeft verband met betere registratie van de leegstand.
Naast deze geregistreerde leegstand, is er volgens de PVDA immers ook nog veel “verborgen” leegstand in Gent. Eigenaars hangen gordijntjes voor het raam, maken af en toe de brievenbus leeg en laten zelfs regelmatig een lamp branden om de indruk te wekken dat het huis bewoond zou zijn. Op die manier ontlopen ze de leegstandsheffing van de Stad Gent.
Steeds meer structurele en langdurig leegstand
Uit de cijfers van de Dienst Toelicht blijkt echter bovendien dat 237 woningen langer dan één jaar op die lijst staan. Een stijging met 15% tegenover februari vorig jaar. Het aantal woningen dat al meer dan 4 jaar op de lijst staan steeg zelfs met 33%.
“Er is dus een groot probleem van structurele leegstand in onze Stad”, zegt Tom De Meester. “Eigenaars laten hun huizen jarenlang leeg staan, omdat ze onvoldoende middelen of niet de juiste vergunningen hebben om de woningen terug bewoonbaar te maken, of omdat ze speculeren op stijgende woonprijzen in een bepaalde buurt. Maar ondertussen zijn er wel vele duizenden jonge gezinnen die op zoek zijn naar een betaalbare gezinswoning in Gent.”
Het is dus niet omdat een woning op het leegstandregister terecht komt, dat de leegstand ook effectief wordt teruggedrongen. Daarvoor is volgens de PVDA een gerichte en kordate aanpak van de leegstand nodig.
De Stad Gent beschikt naast het leegstandsregister ook nog over een lijst “ongeschikte of onbewoonbaar verklaarde woningen”. Daarop staan vandaag bijna 1000 woningen. Twee derde staat al langer dan een jaar op die lijst.
Beloftes uit bestuursakkoord blijven dode letter
In het Gentse bestuursakkoord (punt 5.29) worden een aantal maatregelen aangekondigd om de leegstand op de Gentse woonmarkt terug te dringen:
5.29 Om zoveel mogelijk leegstaande woningen te kunnen detecteren in de stad maken we het meldpunt voor leegstaande woningen beter bekend. We verhogen de leegstandsheffing en zorgen ervoor dat ze ook effectief geïnd wordt. Indien dit wettelijk mogelijk is, wordt voor langdurig leegstaande panden de onteigeningsprocedure opgestart met als einddoel die te vervangen door kwalitatieve stadswoningen voor jonge gezinnen. We oefenen druk uit op de sociale huisvestingsmaatschappijen om de leegstand in sociale woningen tot een minimum te herleiden.
Volgens de PVDA blijven deze maatregelen dode letter. Hoewel het aantal panden om het leegstandregister toeneemt, zien we hoe de inning van de leegstandsheffing de voorbije jaren (sinds 2014) terugliep. Terwijl de leegstand toeneemt, daalt de opbrengst jaar na jaar. In werkelijkheid wordt slechts 60% van de onbewoonde panden beboet, minder dan ooit. Uit het meerjarenplan tot 2020 blijkt dat de Stad Gent niet van plan is om hier de komende jaren bijkomende inspanningen te doen.
Sociaal beheersrecht wordt niet toegepast
De onteigeningsprocedure voor langdurig leegstaande panden, waarvan tevens sprake in het bestuursakkoord, wordt gewoon niet toegepast. Al in 2013 kondigde burgemeester Daniël Termont aan daarvoor in de eerste plaats naar de Vlaamse overheid te kijken, maar vijf jaar later kijkt de Stad Gent nog altijd naar die Vlaamse overheid. De mogelijkheid om leegstaande woningen te onteigenen bestaat nochtans nu al in het kader van artikel 40 §4 van het Heffingsdecreet. Bij hoogdringendheid kan dit zelfs via een spoedprocedure bij de vrederechter:
§ 4. Wanneer een woning en/of gebouw gedurende meer dan 4 periodes van twaalf maanden opgenomen blijft op de inventaris, bedoeld in artikel 28, kan de Vlaamse regering machtiging verlenen tot onteigening ten algemenen nutte ten behoeve van het Vlaamse Gewest, een sociale woonorganisatie, het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn en de gemeente.
In het kader van de Taskforce Wonen werd recent bevestigd dat er nog altijd geen enkele procedure lopende om gebruik te maken van het sociaal beheersrecht. Dit in tegenstelling tot wat de Stad in juni 2017 aankondigde in De Gentenaar: “De Stad neemt haar verantwoordelijkheid om deze stadskankers aan te pakken”, klonk het toen. “Later kunnen nog panden worden onteigend.”
De Stad Gent wacht dus al 5 jaar op een initiatief van de Vlaamse overheid om de Vlaamse Wooncode aan te passen. Maar vooralsnog is er niets dat de stad zou mogen weerhouden om nu al op basis van het Heffingsdecreet procedures op te starten tegen de 84 Gentse woningen die al meer dan 4 jaar op het leegstandsregister staan, vind de PVDA. Het is vooral een politieke keuze om hier geen prioriteit van te maken.
Pak leegstand snel en kordaat aan
In haar Actieplan Kraken kondigde de Stad Gent aan een ‘leegstandcoach’ te zullen aanwerven. “Een druppel op de hete plaat”, volgens de PVDA, die stelt dat leegstand niet gecoacht, maar snel en kordaat aangepakt moet worden. De PVDA stelt daarom drie maatregelen voor:
– Maak dringend werk van een actueel leegstandregister. Verhoog het aantal medewerkers van de dienst toezicht fors te verhogen en geeft hen de prioritaire taak om de leegstand in Gent volledig in kaart te brengen.
– Verdubbel de leegstandheffing en de heffing op onbebouwde bouwgronden. De opbrengst ervan dient geïnvesteerd in projecten voor betaalbaar wonen. De PVDA wil ook een her-evaluatie van de verschillende vrijstellingen die momenteel gelden op de leegstandheffing. Hierbij dient een onderscheid gemaakt worden tussen vastgoedbedrijven enerzijds, en mensen die een huis geërfd hebben en niet over de nodige middelen of expertise beschikken om de nodige renovaties uit te voeren om de woning terug bewoonbaar te maken.
– Eigenaars die hun woningen laten verkrotten en/of niet in orde zijn met de normen van de Vlaamse Wooncode, dienen verplicht te worden de woningen op eigen kosten terug in orde te maken. Indien panden 4 jaar leeg staan, moet de Stad Gent zelf ingrijpen en het pand renoveren. De Stad Gent en het OCMW dienen extra te investeren in sociale tewerkstellingsprojecten om deze woningen terug bewoonbaar te maken.
